In de tien dagen voor hun menstruatie shoppen vrouwen veel meer dan anders en geven ze ook te veel uit, vooral aan kleding, juwelen en make-up. Misschien willen ze zichzelf opvrolijken in deze periode, of willen ze zichzelf mooier maken. Dat zou blijken uit onderzoek van Karen Pine, hoogleraar psychologie aan de Engelse Universiteit van Hertfordshire. De BBC bracht het als gezondheidsnieuws en De Telegraaf nam het over. Maar zowel op het gebied van de berichtgeving als op het gebied van het onderzoek zelf is er nog wel wat werk aan de winkel.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Het onderzoek is nog niet gepubliceerd. Pine zocht er de publiciteit mee naar aanleiding van een presentatie op het congres van de British Psychological Society in Brighton begin april. Nieuwscheckers mocht een uitgebreide samenvattting zien. En die roept vragen op.
Weblog
Om bij het begin te beginnen: hoe is Pine aan respondenten gekomen voor haar onderzoek? De redactie van een populair Engels vrouwenblad vroeg lezeressen om een vragenlijst in te vullen op Pines’ weblog Sheconomics, waarop zij tips geeft aan vrouwen die te veel geld uitgeven en daar iets aan willen doen (Pines schreef er ook een gelijknamig boek over). Het weblog zal dus vooral vrouwen trekken met shopproblemen. De vraag is of die representatief zijn voor de gemiddelde Britse vrouw.
‘Ik heb spijt van een aankoop’
Vervolgens bekijken we de vragenlijst. Die is ook niet perfect. Voor de volledige vragenlijst over ‘ongecontroleerd uitgeefgedrag’ kan de respondent 50 punten behalen. Elke vraag werkt met een vijfpuntsschaal, van ‘sterk mee eens’ tot ‘sterk mee oneens’.
Maar gáán alle vragen eigenlijk wel over koopwoede? ‘Ik heb spijt van een aankoop’ en ‘Ik ben de controle kwijtgeraakt bij mijn uitgaven’ wegen vermoedelijk even zwaar in de telling, maar zijn toch niet even serieuze problemen. Bovendien heeft een stelling als ‘Ik heb spijt van een aankoop’ niet per se te maken met financiële problemen. Je kunt net zo goed spijt hebben van een aankoop die meteen kapot gaat of toch niet bij de rest van je spullen past.
Significant
En wat is dan de officiële uitslag van het onderzoek? Pine heeft de ondervraagde vrouwen verdeeld in drie groepen, die staan voor de drie fasen van de maandelijkse cyclus. Eerst is er de folliculaire fase, dan de ovulatiefase en tenslotte de luteale fase, de week vóór de menstruatie waarin vrouwen zoveel geld zouden uitgeven.
De respondenten die op het moment van de test in de folliculaire fase zaten, scoorden gemiddeld 39,83 punten, de respondenten in de ovulatiefase 42,80 en degenen in de luteale fase 43,44. “Een significant verschil”, vindt Pine. Volgens haar maakt het duidelijk dat de vrouwen in de laatstgenoemde fase veel meer uitgeven.
Maar in de onderzoekssamenvatting ziet Nieuwscheckers dat alleen het verschil tussen fase 1 en 3 significant is; het verschil tussen fase 2 en 3 is niet significant. Pine bevestigt dat per e-mail: “Jullie hebben gelijk met die statitische verschillen, fase 3 verschilt significant van fase 1, maar niet van fase 2.” Kortom, vrouwen lijden niet alleen in de tien dagen voor de menstruatie aan koopwoede.
Pilsliksters
De conclusies van Pine rammelen en BBC News en in het voetspoor daarvan De Telegraaf hebben zich niet voldoende in het onderzoek verdiept. Bovendien voegden ze nog wat kleine foutjes toe. Uit het onderzoeksrapport blijkt dat Pine vrouwen heeft gevraagd naar hun winkelgedrag van de afgelopen zeven dagen. BBC en Telegraaf maken hier tien dagen van.
Verder ligt het aantal onderzochte vrouwen beduidend lager dan zij aangeven. Het gaat volgens hen om 443 vrouwen. Met dit aantal begon Pine inderdaad, maar daarna heeft ze alle pilsliksters van het onderzoek uitgesloten: alleen vrouwen met een geheel natuurlijke cyclus mochten meedoen. Dat waren er dus 322.
Waar de bewering vandaan komt dat vrouwen bij hun shopping sprees vooral kleding en make-up kopen, is niet duidelijk: Pine heeft er in ieder geval in haar enquête niet naar gevraagd.
Al met al valt dat extreme shoppen en nog extremere bedragen uitgeven wel mee. En dat is maar goed ook, want de luteale fase is zo al zwaar genoeg.
