‘‘Met potlood stemmen onveilig: verkiezingsuitslag eenvoudig te hacken’’, kopte RTL Nieuws op maandag 30 januari. Het artikel is geschreven naar aanleiding van een onderzoek van beroepshacker Sijmen Ruwhof. Hij testte de software waarmee de stemmen tijdens de Tweede Kamerverkiezingen worden geteld en concludeerde dat hackers gemakkelijk de boel kunnen saboteren. Maar wat heeft het potlood daarmee te maken?
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Over het gedeelte achter de dubbele punt lijkt geen discussie te bestaan: het tellen van de stemmen is inderdaad te hacken. Meerdere experts checkten de beweringen van Ruwhof en kwamen tot dezelfde conclusie.
“De situatie is volkomen hopeloos”, meent informatiebeveiligingsexpert Arjen Kamphuis, die zelf twee jaar onderzoek deed naar de veiligheid van digitale stemsoftware in opdracht van minister Plasterk. “Nederlandse computers zijn niet te beveiligen tegen een cyberaanval.’’
Op de formulering van de kop van RTL Nieuws reageert hij echter verontwaardigd. “Het potlood is juist het meest veilige gedeelte uit het stemproces’’, betoogt Kamphuis. Pas bij het digitaliseren van de stemmen kan het systeem de mist in gaan. “Vanaf dat moment zouden professionele hackers aan de haal kunnen gaan met de uitslagen.”
Onbedoeld resultaat
RTL Nieuws lijkt overigens ook niet te bedoelen dat het potlood het probleem is. In de rest van het artikel wordt namelijk gesteld dat de kink in de kabel inderdaad bij de software ligt en niet bij het schrijfgerei. Desalniettemin wekt de kop een andere indruk.
En dat kan volgens Kamphuis consequenties hebben voor het vertrouwen van de oppervlakkige lezer in de verkiezingsuitslag. “Niet iedereen leest het hele artikel”, zegt de expert. Wie alleen de ogen over de kop van het artikel laat glijden, zou kunnen denken dat juist het potlood de boosdoener is. Die indruk is ongewenst, meent Kamphuis: “Vertrouwen in het stemproces is het belangrijkst. Als dat weg is, accepteren Nederlanders de uitslag niet meer.”
