“Er is een verband, er ontstaan files door flitsers”, vertelt Roel Geeraedts, verslaggever voor RTL Nieuws ons afgelopen maandag (9 maart). “De vraag is een beetje, hoe vaak gebeurt dat?” Het antwoord wordt in het item niet duidelijk; RTL Nieuws meldt dat onderzoek van het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) andere cijfers oplevert dan het onderzoek dat in opdracht van RTL is gedaan door de Verkeersinformatiedienst (VID). Volgens het KLPD ontstaan bij 3% van alle flitslocaties files; het onderzoek van de VID komt tot een veel hoger percentage, namelijk 20%. Maar wat is de reden voor dat verschil? Dat maakt de RTL-reportage niet duidelijk.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Oorzaak files niet zeker
RTL Nieuws benaderde het KLPD twee maanden geleden en vroeg om de locaties van alle flitscontroles in 2008. Vervolgens vroeg de redactie de VID om aan de hand van deze data en de file-informatie van datzelfde jaar een analyse te maken. “Maar”, zegt Frans Zuiderhoek van het KLPD, “of de files door een flitscontrole zijn veroorzaakt is niet te zeggen.”
Ook Patrick Potgraven, de woordvoerder van de VID geeft aan dat zij “enkel hebben onderzocht of er in de buurt van flitsers files ontstaan”. Of de aanwezigheid van de flitsers de oorzaak is van het ontstaan van deze files is dus niet onderzocht.
Wanneer de nieuwscheckers RTL Nieuws hiernaar vragen, zeggen ze achter de reportage te staan. “Wij baseren onze informatie op uitspraken en gegevens van het KLPD en de VID”, legt André Tak van RTL Nieuws uit. “Die informatie spreekt elkaar tegen: 20 procent versus 3 procent, dat hebben wij gemeld in het item.”
Rekenmethodes
Waar het verschil tussen de 3% van het KLPD en de 20% van de VID vandaan kwam? Om daar achter te komen hebben de nieuwcheckers het KLPD en de VID naar hun onderzoek gevraagd. Zonder resultaat: de VID wil de onderliggende data niet delen en het KLPD wil het hele onderzoek niet vrijgeven omdat er inmiddels Kamervragen over zijn gesteld.
Onderling zijn de KLPD en de VID ook niet open geweest, want ze zijn niet op de hoogte van elkaars rekenmethode. Ze weten dus niet precies waar de methodes van elkaar afwijken. Maar ze hebben wel vermoedens over de veschillen.
Zo denken KLPD en VID dat ze elk op een andere manier hebben bepaald wat ‘in de buurt van een flitscontrole’ precies is. Zuiderhoek legt uit dat het KLPD aan de hand van de flitslocaties heeft gekeken naar de melding van files in de buurt. “We hebben een cirkel getekend van twee kilometer om de flitslocatie en daarna gekeken naar het aantal koppen van files die binnen deze cirkel stond”.
De VID geeft aan dat het bij hun onderzoek iets anders in elkaar zat. “Soms is de locatie van een filemelding niet erg exact. Daarom kennen we een filemelding toe aan een wegvak.” Deze wegvakken zijn vervolgens naast de flitslocaties gehouden om tot een getal te komen.
Bruto en netto cijfers
Een andere mogelijke oorzaak voor de verschillen zijn de gegevens over de flitscontroles die zijn gebruikt. “Het KLPD heeft aangegeven dat de getallen die aan RTL zijn gegeven bruto getallen waren”, aldus de VID. In deze bruto gegevens zitten periodes waarin de controlerende agenten even weg gaan, bijvoorbeeld tijdens de spits, om vervolgens later weer terug komen. Kortom, in de bruto gegevens zitten ook periodes dat er niet geflitst wordt.
In de netto gegevens zijn de periodes dat agenten niet bezig zijn met flitscontroles ook echt gemarkeerd als ‘niet aanwezig’. “Wellicht dat het KLPD-onderzoek is gebaseerd op netto getallen”, vermoedt Potgraven.
Is het 20% of 3%?
Welke van de twee onderzoeken weet de werkelijkheid het best te benaderen? Waarschijnlijk zal hier binnenkort wat meer duidelijk over worden. Naar aanleiding van de reportage van RTL hebben CDA, PvdA en VVD om onafhankelijk onderzoek gevraagd naar het verband tussen flitsers en file. In elk geval heeft het RTL Nieuws zijn kijkers onnodig in het ongewisse gelaten door niet te vertellen wat de oorzaken zouden kunnen zijn van de verschillen tussen de VID- en KLPD-cijfers.
Links
