Niemand weet precies hoeveel mensen er permanent in een vakantiehuis wonen

In Nederland wonen tussen de 55.000 en 160.000 mensen permanent in een vakantiehuis.

Niet te checken.

De bewering komt uit het verkiezingsprogramma van de BBB (blz. 37). Om de woningnood te verhelpen, is een van de oplossingen die de BBB aandraagt om efficiënter gebruik te maken van de bestaande woningvoorraad. Zo wil de BBB een gedoogregeling invoeren voor mensen die permanent in een vakantiehuis wonen, dit is nu wettelijk niet toegestaan. 

Volgens de BBB wonen er 55.000 tot 160.000 mensen permanent in een vakantiehuis en zullen er 35.000 woningen worden vrijgespeeld op het moment dat er een dergelijke gedoogregeling wordt ingevoerd.

In principe mag je niet permanent wonen in een vakantiehuis omdat de hoofdbestemming recreatie is. Wel gaat elke gemeente er verschillend mee om: de ene gemeente handhaaft veel strenger dan de andere. Peter Boelhouwer, hoogleraar volkshuisvestingsbeleid aan de TU Delft, zegt in een aflevering van Pointer dat op de Veluwe in sommige parken de bewoning van vakantiehuizen wordt gelegaliseerd, terwijl in andere parken mensen hun huis uit worden gezet. 

Maar hoeveel mensen zijn er die permanent in een vakantiehuis wonen? We beginnen onze zoektocht bij de oorsprong van de bewering: de BBB. We vragen hoe de partij weet dat er in Nederland tussen de 55.000 en 160.000 mensen in een vakantiepark wonen. Woordvoerder Henk Vermeer zegt dat dit een schatting is op basis van informatie van de BelangenVereniging Vrij Wonen (BVVW). Dit is een vereniging die als belangrijkste wens heeft dat je legaal in je eigen recreatiewoning kan wonen zonder verhuurverplichting. 

Wanneer we aan de voorzitter van de BVVW vragen hoeveel mensen er permanent in vakantiehuizen wonen, levert dat het volgende antwoord op: ‘We hebben werkelijk geen idee. Er wordt heel makkelijk geroepen door de politiek dat het er 55.000 zijn, maar het kunnen er net zo goed 100.000 zijn of meer.’

We hopen bij de Rijksoverheid meer succes te hebben, maar ook daar heerst er onduidelijkheid. Omdat wonen in een vakantiehuis in veel gevallen illegaal gebeurt, zijn daar geen exacte en recente cijfers over, zegt Nicole Reijnen, woordvoerder van Hugo de Jonge, minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Wel zegt Reijnen dat er in 2018 door adviesbureau Platform31 een onderzoek is gedaan naar het aantal mensen dat permanent in recreatiewoningen woont op de Veluwe. Dit waren er 6000 tot 9000 en geëxtrapoleerd naar heel Nederland, kom je dan uit op een schatting van 55.000 mensen.

We vragen het na bij Jeroen van der Velden van Platform31, hij werkte destijds mee aan het onderzoek. Volgens Van der Velden is de realiteit dat niemand weet hoeveel mensen er wonen op vakantieparken in Nederland. Op basis van ‘diverse niet-ideale bronnen’ maakte Platform31 de schatting dat op de Veluwe 6000 tot 9000 mensen permanent in een vakantiehuis wonen.

Wanneer je dit getal doorrekent naar heel Nederland kom je uit op een bandbreedte van 53.892 tot 80.838 mensen, legt Van der Velden uit. Iemand heeft daar 55.000 van gemaakt en dat is toen het getal geworden dat je overal terugleest. ‘De extrapolatie van de Veluwse cijfers vonden we belangrijk om zo een globaal beeld te krijgen van de omvang van permanente bewoning, maar ook die blijft gebrekkig. De cijfers zijn vervolgens een eigen leven gaan leiden – Kamerbrieven, beleidsnotities en artikelen van journalisten.’

Als er iets duidelijk begint te worden over het aantal mensen dat permanent in een vakantiehuis woont, dan is het dat dit vooral gissen is. Van der Velden benadrukt dit ook: ‘Rijk en lokale partijen zijn blij met de berekening, beter dan niks, maar wetenschappelijk is het natuurlijk niet.’

Het is inmiddels duidelijk waar die 55.000 vandaan komt, maar hoe zit het dan met die 160.000? Daarvoor moeten we bij Ginder zijn (destijds ZKA Leisure Consultants), een ander adviesbureau. In opdracht van de provincies Drenthe, Noord-Brabant, Zeeland, Limburg en Noord-Holland, heeft Ginder ook in 2018 onderzoek gedaan naar het aantal mensen dat permanent in een recreatiewoning woont. Omgerekend naar heel Nederland kwam dit uit op 160.000 bedden. 

Tom Gosens werkte mee aan dit onderzoek en zegt dat het belangrijk is om te beseffen dat het hier dus om bedden gaat en niet om mensen. Zo kan het ook zijn dat een stel of alleenstaande in een vakantiehuis woont waar vijf bedden staan. Rekening houdend met die gevallen zal het aantal mensen dan lager uitvallen. 

Maar ook Gosens benadrukt dat het om een schatting gaat: ‘De 55.000 van Platform31 is naar alle waarschijnlijkheid een onderschatting, ons cijfer is niet precies gemaakt als het gaat om het aantal personen. Het aantal eenheden geeft wel de indruk dat ons cijfer hoger is dan 55.000, maar exact is het niet te maken.’

Overigens zijn jaarplaatscampings niet meegenomen in deze berekeningen. Voorzitter Cees Slager van Recron, de brancheorganisatie voor recreatiebedrijven denkt daarom dat het zelfs om nog veel meer mensen dan 160.000 gaat die permanent op een vakantiepark wonen. Maar ook dit is niet hard te maken.

BBB baseerde zich weliswaar op rapporten, maar de schattingen uit die rapporten blijken niet zo betrouwbaar. Er is grote onzekerheid over hoeveel mensen er nu echt permanent in een vakantiewoning wonen. Advies voor het nieuwe politieke seizoen zou daarom zijn om dit goed uit te zoeken. Want als je de wooncrisis wil aanpakken door permanente bewoning van vakantiehuizen te legaliseren, dan is de eerste stap om te weten om hoeveel mensen dit gaat.