Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
De asielaanvragen van migranten op de Sea Watch zijn kansloos, omdat die asielzoekers illegaal in Europa zijn.
Oordeel
Niet waar.
Bron van de bewering
VVD-Tweede Kamerlid Remco Dijkstra deed zijn uitspraak op 22 april tijdens de uitzending WNL Haagse Lobby op Radio 1.
De aanleiding van de uitzending was een debat over de veiligheidseisen van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat waaraan zeeschepen moeten voldoen die migranten oppikken. De Sea Watch ligt momenteel aan de ketting in Marseille, omdat het schip die veiligheidseisen niet haalt. Als het aan Dijkstra ligt, blijft het schip daar liggen.
Waarom klopt het niet?
Elke vluchteling die in een EU-land aankomt, kan asiel aanvragen. Op welke manier een asielzoeker Europa bereikt, doet hierbij niet ter zake, vertelt Hemme Battjes, hoogleraar Europees asielrecht aan de VU. ‘Zodra je asiel aanvraagt, heb je een rechtmatig verblijf voor de duur van je asielaanvraagprocedure.’
Mensen krijgen asiel als ze voldoen aan de eisen die de overheid aan de vluchtelingenstatus stelt. Dat is het geval als iemand terecht bang is voor vervolging in eigen land. Ook als de situatie in een land niet voldoende veilig is, bijvoorbeeld door oorlog, kan iemand asiel krijgen.
‘Veilige landen’
Volgens de woordvoerder van Remco Dijkstra bedoelde het Tweede Kamerlid het ook niet zo letterlijk: ‘Als je uit een veilig land komt, wat geldt voor de meeste mensen die vanuit Noord-Afrika komen, maak je weinig of geen kans op een verblijfsvergunning.’
De mensen die de overtocht wagen om Europa te bereiken, komen echter bij lange na niet allemaal uit ‘veilige landen’ – landen die staan op een overheidslijst van veilige herkomstgebieden. De cijfers uit 2018 van Vluchtelingenorganisatie UHNCR laten zien dat de boten die naar Griekenland varen voornamelijk Afghanen, Syriërs en Irakezen bevatten. In Italië ging het vooral om mensen uit Tunesië, Algerije en Irak, terwijl Marokkanen de hoofdmoot vormden in de boten naar Spanje. Van al die landen beschouwt de overheid alleen Marokko en Tunesië als veilig.
Zelfs als mensen afkomstig zijn uit landen die als ‘veilig’ te boek staan, wil dat trouwens nog niet zeggen dat hun asielaanvraag bij voorbaat kansloos is. Individuele redenen kunnen ervoor zorgen dat zij toch bescherming nodig hebben, bijvoorbeeld omdat ze politieke opposanten zijn. Van de 2000 Tunesiërs die vorig jaar asiel aanvroegen in Europa, kregen bijvoorbeeld 185 mensen een verblijfsvergunning.
(In werkelijkheid kan dat aantal nog iets hoger liggen, omdat asielzoekers bij hun eerste aanvraag soms teruggestuurd worden naar het Europese land van aankomst wegens de ‘Dublin-regeling’.)
Conclusie
Migranten die via de Sea Watch het Europese vasteland bereiken, zijn hier niet illegaal en hebben altijd het recht asiel aan te vragen. Hun aanvraag is niet bij voorbaat kansloos.
Foto: Tim Lüddemann, redding door Sea Watch bij de Libische kust. 21 april 2018 (CC BY-NC-SA 2.0)
