Een grafiek die SP-leider Roemer retweet laat een forse stijging van de huizenhuurprijzen zien. Maar is de huurstijging echt zo gigantisch als de grafiek suggereert?
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
SP-leider Emile Roemer beschuldigde op Twitter het huidige kabinet:
“Het resultaat van 6 jaar VVD beleid onder Mark Rutte. De huurder betaalt de rekening.”
Een sneer.
Met een grafiek laat hij in een tweet zien dat de gemiddelde maandhuur in de afgelopen jaren fors gestegen is. Een manier van de SP om haar punt te maken: in Roemers partijprogramma staat het verlagen van de (sociale) huren voorop.
De grafiek toont op het eerste gezicht een enorme stijging. Maar klopt dat wel?
Het resultaat van 6 jaar VVD beleid onder Mark Rutte. De huurder betaalt de rekening. #pakdemacht pic.twitter.com/NVe7cBdJ3O
— Emile Roemer (@emileroemer) 2 februari 2017
Als eerste valt op dat er geen bron bij de grafiek staat. Nieuwscheckers neemt contact op met de woordvoerders van de SP. Woordvoerder Marc Smits zegt dat de de grafiek afkomstig is uit een onderzoek van de Woonbond. Uit nadere inspectie – met een omweg van document, naar document [pdf], naar document [pdf] – blijkt echter dat de cijfers uit Roemers tweet niet door de Woonbond verzameld zijn.
De cijfers in de grafiek zijn afkomstig uit een onderzoek naar het huurbeleid van verhuurders, gebaseerd op uitkomsten van de CBS Huurenquête. Dit jaarlijkse onderzoek naar de huurprijsontwikkeling wordt uitgevoerd in opdracht van de Rijksoverheid en is bedoeld om de Tweede Kamer te informeren over de huurontwikkeling. We kunnen er dus vanuit gaan dat de cijfers kloppen.
Wiskundige grafiektrucs
Maar er is iets met de grafiek. Hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer wijst aan: “De verticale as begint na €400, maar had ook bij €0 kunnen beginnen. Dan is de grafiek wat minder stijl.”
Ook hoogleraar wetenschapscommunicatie en wiskundige Ionica Smeets, die we spreken naar aanleiding van haar tweet over de grafiek, is kritisch. “Dit is een voorbeeld van de klassieke y-as-oprek-truc waarbij een stijging veel groter lijkt dan hij is”, legt Smeets uit. Ze zegt er wel meteen bij dat dit niet automatisch betekent dat de maker van de grafiek liegt. Ze vindt het wel “vooral een stomme manier van data presenteren”.
Hieronder is te zien hoe de grafiek eruit zou zien zonder de ‘klassieke y-as-oprek-truc’, met een y-as die op 0 begint.
Universitair docent economie en sociale zekerheid Jim Been stelt: “De Woonbond heeft er natuurlijk een belang bij om te laten zien dat de stijging ‘gigantisch’ is. Ze noemen zichzelf immers belangenbehartiger van huurders…”
Boelhouwer is echter coulant over de weergave van de grafiek. “Door deze presentatie staat de stijging er duidelijk in, en het zijn dan ook forse stijgingen geweest. We hebben huurstijgingen van tussen de 4-5% per jaar gehad.”
Conclusie
SP-leider Roemer verspreidt de juiste cijfers over de stijging van de huurprijzen van sociale woningen: er is daadwerkelijk sprake van een stijging van de huren. Maar in de grafiek worden deze cijfers op een overdreven manier gepresenteerd, waardoor de stijging op het eerste gezicht groter lijkt dan ze is.
