Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
Eén op de drie appartementen is in handen van particuliere beleggers
Oordeel
Deels onwaar
Bron van de bewering
Hoe groot is de concurrentie van particuliere beleggers die woningen kopen om te verhuren? In de media worden verschillende cijfers genoemd. Zondag met Lubach meldt op zondag 7 oktober dat het gaat om één op de drie appartementen (videofragment). De Volkskrant en het Algemeen Dagblad berichtten een dag later ook over dit onderwerp, maar stellen dat één op de vijf huizen in de grote steden wordt gekocht door beleggers.
Wat klopt er niet en wat wel?
Zondag met Lubach baseert zich op een uitzending van EenVandaag van 20 september vorig jaar: Belegger verovert de koopwoningmarkt ten koste van starter. Een clip uit die uitzending gaat namelijk direct vooraf aan de bewering van Arjen Lubach dat één op de drie appartementen door beleggers wordt gekocht. De uitzending van EenVandaag bespreekt een analyse van de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) en het Kadaster. Dit onderzoek is gebaseerd op data uit 2016, en werd gepubliceerd in 2017.
Het onderzoek van het Kadaster laat zien dat beleggers vaak goedkope, kleinere woningen kopen. Particuliere beleggers die kopen voor verhuur bieden met name in de prijsklasse tot 100.000 euro, met een oppervlak tot 50 vierkante meter. ‘Bijna dertig procent van de woningen tot 50 vierkante meter wordt gekocht door een koper die al meer dan twee woningen heeft’, stelt het onderzoek van NVM en het kadaster.
Navraag bij het Kadaster bevestigt dat dit hoge percentage alleen geldt voor kleine woningen in de vier grote steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. In de uitzending van Zondag met Lubach lijkt het alsof dat hoge percentage geldt voor heel Nederland. Later in de uitzending spreekt Lubach van starterswoningen, maar ook deze benaming is niet passend.
Starters bieden namelijk ook op grotere, duurdere koopwoningen van 75 a 100 vierkante meter. Hetzelfde onderzoek van het Kadaster analyseert de gehele markt voor koopwoningen: in alle formaten en alle steden. Zo bekeken wordt in Amsterdam één op de vijf woningen gekocht door particuliere verhuurders, in Den Haag 15 procent en Rotterdam 14 procent. Landelijk ligt dat op gemiddeld 9 à 10 procent.
De Volkskrant en het Algemeen Dagblad ontlenen hun percentages aan een recenter rapport van De Nederlandsche Bank, het Overzicht Financiële Stabiliteit, ook gebaseerd op data van het Kadaster. Hierin staat dat in 2017 in de grote steden 21 procent de koopwoningen is aangekocht door particuliere beleggers. Dit zijn, volgens het Kadaster, personen of (kleine) bedrijven met meer dan 2, maar minder dan 50 woningen. In de rest van Nederland bedraagt het aandeel van particuliere beleggers 9 procent, stelt DNB.
Redacteur van de EenVandaag-uitzending, Joyce Boverhuis, vertelt dat zij zich baseerde op het rapport van het Kadaster. Uit de tekst en bijschriften in het rapport wordt niet duidelijk of de percentages alleen gelden voor de grote steden of de hele Nederlandse markt. “Op pagina twee van het rapport – dat de basis vormde voor onze reportage – staat: “Bijvoorbeeld bijna 30 procent van alle verkochte woningen tot 50m2 (= appartement) wordt gekocht door een koper die al meer dan 2 woningen heeft.” In dit rapport staat het er alsof dit geldt voor het algemene beeld van particuliere beleggers.’
Janine Abbring, eindredacteur Zondag met Lubach, benadrukt in een reactie dat Zondag met Lubach geen journalistiek programma is. ‘We zijn een comedyprogramma dat een satirische draai geeft aan al bestaand nieuws.’ De redactie wist dat het ging om woningen tot 50 vierkante meter, zegt Abbring. ‘Omdat EenVandaag dat formuleerde als ‘1 op de 3 appartementen’ hebben wij dat overgenomen. Dat vonden we kunnen omdat het verhaal ging over starterswoningen, en appartementen tot 50 vierkante meter zijn vrijwel per definitie starterswoningen. Er zijn ook grotere starterswoningen, maar vooral in grote steden zijn die behoorlijk duur voor starters. In het segment van 50 tot 100 m2 werd ook een behoorlijk percentage verkocht aan beleggers. Oftewel: We hebben de formulering van EenVandaag overgenomen en for comedy’s sake kort door de bocht geformuleerd. Niet 100 procent juist, maar ook niet onjuist.’
Conclusie
Zondag met Lubach baseert zich op betrouwbare bronnen, maar de interpretatie van de cijfers klopt niet. Het programma spreekt in navolging van EenVandaag over ‘een derde van de appartementen of starterswoningen’, terwijl het gaat om één op de drie woningen met een oppervlak tot 50 vierkante meter in de vier grote steden. De redactie had beter de actuele gegevens uit het rapport van DNB kunnen gebruiken, zoals de Volkskrant en het AD hebben gedaan.
