Zelf online-detectivewerk doen? Er zijn verschillende gratis tools beschikbaar waarmee je zelf video’s kunt factchecken. In dit artikel aandacht voor InVID, een browserextensie die gratis beschikbaar is voor Chrome en Firefox.
“Een Zwitsers zakmes voor verificatie”, zo omschrijven de makers InVID. InVID is een gratis verificatietool die een breed scala aan krachtige functies biedt om video’s te checken op authenticiteit. In eerste instantie is InVID ontwikkeld voor journalisten om op een efficiënte manier content op sociale media te controleren. De tool is echter voor iedereen vrij beschikbaar via de InVID Verification Plugin.
InVID biedt acht verschillende ’tools’ aan. De makers publiceerden in 2017 deze video, waarin zij verschillende functies uitleggen. Hier zullen we vooral de functie ‘Keyframes’ bespreken, en de vervolgstappen die je kunt nemen voor preciezer speurwerk.
Beeld van Ethiopian Airlines crash?
In de video hieronder leggen we uit hoe een simpele factcheck met behulp van de Keyframes-tool in zijn werk kan gaan. We checken een video die op Twitter verscheen als beelden van de vliegtuigramp van Ethiopian Airlines op 8 maart 2019. Klopt dat?
In dit geval konden we relatief makkelijk de oorsprong van de video vinden, mede doordat daar al een factcheck over was gepubliceerd. Het beeld van de dramatische vliegtuigcrash in de video bleek afkomstig uit 2013 en vond plaats in Afghanistan. Door de omschrijving van een video te veranderen kan men de indruk wekken dat het hier om een andere gebeurtenis gaat. Dit zagen we bijvoorbeeld ook bij dit filmpje van rellen in Algerije, dat zogenaamd was opgenomen in Denemarken.
Andere zoekmachines
In lastigere gevallen zijn er geavanceerdere zoekmethodes beschikbaar om de werkelijke bron te traceren. Zo kun je er bij de ‘Keyframes’ ook voor kiezen om andere zoekmachines te gebruiken dan Google, zoals Tineye of het Russische Yandex, wat soms betere zoekresultaten oplevert. Dit doe je door één van de keyframes aan te klikken met de rechtermuisknop.
Preciezer speurwerk
Wanneer we ons binnen de zoekresultaten (van Google Images) begeven, kunnen we de berg resultaten filteren om erachter te komen of het om oudere beelden gaat. We willen bijvoorbeeld weten of deze video over een anti-Trump protest gaat in juni 2019 (2.7 miljoen views). Hieronder een screenshot van de tweet:
Net als bij de video van Ethiopian Airlines, gebruiken we ‘Keyframes’ om met Google Images soortgelijke beelden te traceren. Vervolgens filteren we de resultaten:
Om erachter te komen of het om oudere beelden gaat, klikken we in Google Images eerst op ‘Tools’ (1), vervolgens op ‘Time’ (2), en onderaan kiezen we voor ‘Custom range’ (in het Nederlands: ‘aangepaste periode’) (3).
Op bovenstaande manier selecteren we alleen beelden van vóór juni 2019 (laat het bovenste vakje leeg). Door te filteren komen we er snel achter dat er oudere beelden beschikbaar zijn, zo vinden we deze link naar de website van de BBC:
Ja, het gaat hier dus wel om een anti-Trump protest – maar dan wel een dat plaatsvond in 2018. Kom je een video tegen op internet en vertrouw je die niet helemaal? Dan is InVID een perfect hulpmiddel om de oorsprong te traceren.
Wil je geen enkele factcheck van ons missen? En wil je op de hoogte blijven van nieuws en onderzoek naar nepnieuws, desinformatie en factchecken? Meld je dan aan voor de wekelijkse nieuwsbrief van Nieuwscheckers.