Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
Chemotherapie kan de circulatie van kankercellen dramatisch vergroten; het toedienen van een combinatie van zuiveringszout met citroen is maar liefst 10.000 keer effectiever.
Oordeel
Onwaar
Bron van de bewering
WorldUnity.me plaatste een artikel waarin de auteur zich afvroeg “waarom we chemotherapie blijven toepassen terwijl we het middel dat 10.000 keer krachtiger is, verzwijgen”. Hij verwees hierbij naar een artikel van Naturotheek, dat beweert dat chemotherapie “de aanwezigheid en groei van kankercellen kan verergeren”.
Soortgelijke berichten over chemotherapie doen al langer de ronde op internet. Volgens wanttoknow.nl hebben onderzoekers zelfs gemeld dat “chemotherapie compleet waardeloos is” en dat “mensen met kanker er goed aan doen om deze chemische middelen te laten staan”. Erg gevaarlijke uitspraken.
Waarom klopt dit niet?
Eerder controleerde Nieuwscheckers al of natriumbicarbonaat, ook wel baking soda genoemd, kanker kan genezen. De conclusie van deze factcheck was dat er slechts enkele aanwijzingen zijn dat natriumbicarbonaat uitzaaiingen van bepaalde vormen van kanker kan verminderen. En dan nog alleen bij muizen. Voor mensen kan het gebruik van natriumbicarbonaat zelfs gevaarlijk zijn: een verlaging van de pH-waarde van het bloed kan leiden tot trillingen, spasmes, misselijkheid en uiteindelijk tot hartritmestoornissen of een coma.
Citrus is geen wondermiddel tegen tumor
Naar het effect van citroen – of eigenlijk citrus – op tumorverkleining zijn verschillende onderzoeken gedaan. Een voorbeeld van zo’n onderzoek is een studie naar alvleesklierkanker, waarbij onderzoekers het effect van bepaalde citruscomponenten (flavonoïden) op kankercellen bestudeerden. De onderzoekers stelden dat deze flavonoïden de potentie hebben om de groei van tumoren te onderdrukken.
Zo’n potentie is echter niet genoeg. Binnen het medische onderzoek worden er heel veel van deze ‘potenties’ gevonden. Ook al lijken deze soms veelbelovend, later kan ander onderzoek altijd aantonen dat ze toch nutteloos zijn. Onderzoek begint heel vaak in het laboratorium met cellen in een schaaltje en dus niet in levende wezens. In zo’n studie op celniveau is het bijvoorbeeld lastig om negatieve bijwerkingen te ontdekken.
Ook het onderzoek naar alvleesklierkanker werd in het laboratorium op individuele cellen uitgevoerd. De onderzoekers benoemen zelf dan ook nadrukkelijk dat de bevindingen weliswaar positief lijken, maar dat hun onderzoek ook een grote beperking had. De potentie die zij op celniveau vonden, zal nog veel verder uitgewerkt moeten worden voordat er uitsluitsel kan worden gegeven over het effect op mensen. Er is dus zeker nog geen bewijs dat citrus of citroen hét nieuwe medicijn tegen kanker is.
Chemotherapie: niet ideaal, maar wel werkzaam
Chemotherapie is, samen met chirurgie en bestraling, nog altijd de meest gebruikte behandelmethode bij kanker. In zijn boek, De geschiedenis van de Oncologie, schrijft emeritus hoogleraar medische oncologie D.J.Th. Wagener dat “niet alleen is gebleken dat met uitsluitend chemotherapie genezing kan worden bereikt, maar ook dat, in combinatie met chirurgie en bestraling, de kans op genezing significant verbetert”.
Omdat chemotherapie niet alleen op kankercellen werkt, maar ook gezond weefsel beschadigt, wordt nog altijd gezocht naar meer doelgerichte therapieën. Op kanker.nl valt te lezen dat er tegenwoordig meerdere doelgerichte therapieën beschikbaar zijn, maar alleen voor bepaalde soorten kankercellen. Bovendien zijn deze therapieën maar zelden in staat om een tumor helemaal te vernietigen. Daarom wordt doelgerichte therapie meestal in combinatie met een andere therapie, zoals chemotherapie, gegeven. Hoewel chemotherapie dus niet ideaal is, zijn er nog altijd onvoldoende alternatieven beschikbaar en is het zeker niet aan te raden om hiervan af te zien.
De bewering dat chemotherapie de circulatie van kankercellen kan verhogen, is afkomstig uit een wetenschappelijke publicatie. Uit dit onderzoek bij borstkankerpatiënten blijkt inderdaad dat chemotherapie de omstandigheden voor kankercellen om uit te zaaien, verbetert. De onderzoekers roepen echter niet meteen op tot een verwerping van een behandeling met chemotherapie. Zij stellen dat het iets is waar zeker rekening mee gehouden moet worden, maar wat met bepaalde medicijnen gemakkelijk kan worden tegengegaan. Dit onderzoek laat dus opnieuw zien dat chemotherapie zeker niet ideaal is, maar dat het, al dan niet met wat extra maatregelen, nog steeds een belangrijke behandelmethode is voor kanker.
Conclusie
Zoals Suzanne Drentje, specialist bij stichting kanker.nl, het treffend verwoordde: “Als chemotherapie afgeschaft had kunnen worden, dan hadden we dat allang gedaan. Zo eenvoudig is het niet. Men weet wel steeds meer over kanker en kankercellen en het veranderend gedrag van de kankercellen tijdens hun leven, waardoor er steeds meer behandelopties en gepersonaliseerde behandelingen komen, maar de weg is nog lang.”
Bronnen
- Johnson, J. L., Rupasinghe, S. G., Stefani, F., Schuler, M. A., & de Mejia, E. G. (2011). Citrus Flavonoids Luteolin, Apigenin, and Quercetin Inhibit Glycogen Synthase Kinase-3β Enzymatic Activity by Lowering the Interaction Energy Within the Binding Cavity. J Med Food, 14(4), 325-333. doi:10.1089/jmf.2010.0310
- Karagiannis, G. S., Pastoriza, J. M., Wang, Y., Harney, A. S., Entenberg, D., Pignatelli, J., . . . Oktay, M. H. (2017). Neoadjuvant chemotherapy induces breast cancer metastasis through a TMEM-mediated mechanism. Sci Transl Med, 9(397). doi:10.1126/scitranslmed.aan0026
- Wagener, D. J. T. (2008). De geschiedenis van de Oncologie: Bohn Stafleu van Loghum
