Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
De provinciale belastingen zijn in Noord-Holland het laagst van alle provincies.
Oordeel
Waar
Bron van de bewering
“De provinciale belastingen blijven de laagste van Nederland.” Dat staat heel kordaat genoteerd in het verkiezingsprogramma van de Noord-Hollandse afdeling van het CDA. Een stukje verder klinkt het trots en doortastend: “De Noord-Hollandse opcenten zijn al de laagste van alle provincies, en dat willen we zo houden voor onze inwoners.”
Waarom dit waar is
De provincies krijgen hun geld voor een deel van de nationale overheid, uit het zogeheten ‘provinciefonds’. Dit geld is afkomstig uit de belastinginkomsten van de Rijksoverheid. Daarnaast heffen de provincies zelf belasting.
Provinciale belastingen? Betalen we die ook? Jazeker. Alleen innen de provincies die niet zelf, dat doet de Belastingdienst.
Deze belastingen worden ‘provinciale opcenten’ genoemd en zijn gekoppeld aan de motorrijtuigenbelasting, die betaald wordt door automobilisten en motorrijders. Wie geen auto of motor heeft, betaalt dus ook geen provinciale belasting, want de ‘opcenten’ is voor provincies de enige manier om belasting te heffen bij hun inwoners. Ook bezitters van een volledig elektrische auto betalen trouwens niets, want die hoeven tot en met 2024 geen wegenbelasting te betalen.
De provincies mogen de opbrengst van deze belasting naar eigen inzicht besteden, die hoeven ze niet uitsluitend in de aanleg en het beheer van de provinciale wegen te steken.
Deze provinciale belasting wordt aangeduid als ‘opcenten’, omdat provincies de motorrijtuigenbelasting met een bepaald percentage mogen verhogen. De Provinciale Staten van elke provincie stellen elk jaar het tarief vast. De provincies mogen dus zelf de hoogte bepalen. Althans, tot op zekere hoogte; de Rijksoverheid stelt jaarlijks het maximumniveau vast. Voor 2023 is dat 125,8 procent. Alle provincies zitten daar ruim onder, zoals in de grafiek hieronder is te zien.
De grafiek met cijfers van het CBS laat zien dat Noord-Hollanders inderdaad het minst betalen. In hun provincie is het percentage opcenten met afstand het laagst.
Om het wat concreter te maken, heeft het Centrum voor Onderzoek van de Economie van Lagere Overheden [pdf] uitgerekend wat je aan provinciale opcenten moet betalen als je een auto hebt van 1250 kilo, zoals pakweg een Volkswagen Golf. In Zuid-Holland en Groningen mag je dan 220 euro aan de provincie betalen, terwijl je in Noord-Holland spekkoper bent met maar 156 euro.
CDA Noord-Holland benadrukt in het verkiezingsprogramma dat de Noord-Hollandse belasting het laagste van alle provincies moet blijven. Daar heeft het provinciebestuur de afgelopen decennia ook al hard zijn best voor gedaan, want volgens de cijfers van het CBS zijn de opcenten in Noord-Holland al sinds 2001 het laagst van Nederland. Sinds 2009 is het percentage opcenten niet omhoog gegaan in Noord-Holland. In de afgelopen 4vier jaar overigens zonder deelname van het CDA aan het provinciebestuur.
Conclusie
Het CDA heeft het bij het rechte eind: in Noord-Holland is de provinciale belasting al jarenlang het laagst van heel Nederland.
Deze factcheck is uitgevoerd in het kader van de gezamenlijke factcheckmarathon van het AD, Nieuwscheckers en Pointer (KRO-NCRV) in de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen op 15 maart 2023. De factchecks zijn te vinden op de websites van Nieuwscheckers, van AD en van Pointer.
