Voorkomen is beter dan genezen, het zou het motto kunnen zijn van het NIPED. Dit kennisinstituut, gespecialiseerd in onderzoek op het gebied van preventie en vroeg-diagnostiek, ontwikkelde een methode om de gezondheid preventief te controleren. Trots verstuurde het een persbericht met de resultaten. Met succes: op 16 september 2009 verscheen in NRC-Handelsblad een artikel onder de kop ’Geregeld naar de dokter maakt gezonder’. Opvallend, want het wetenschappelijk onderzoek van het NIPED was op dat moment nog nergens te vinden.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Uit het stuk in NRC-Handelsblad blijkt dat het opsporen van ziekten veel effectiever kan. Met de methode van het NIPED is het mogelijk aandoeningen als depressie, kanker en hart- en nierziekten al op te sporen voordat er symptomen zijn. In het stuk komt Roderik Kraaijenhagen aan het woord. Hij is onderzoeker van het NIPED en cardioloog bij het AMC in Amsterdam. “Deze ziekten verlopen sluimerend, zodat het mensen vaak niet opvalt”, zegt Kraaijenhagen. “Ze worden laat ontdekt en daardoor loop je veel jaren in gezondheid mis.”
‘Voor zijn beurt gepraat’
Mooi onderzoek. Maar wat blijkt: de resultaten van de studie van Kraaijenhagen zijn nog nergens gepubliceerd. Is het dan niet vreemd dat NRC-Handelsblad er al wel over schrijft? De auteur van het stuk, Frits Baltesen, wil er weinig over kwijt: “Kraaienhagen heeft eigenlijk voor zijn beurt gepraat. Het is nog niet eens zeker of de onderzoeksartikelen ergens gepubliceerd gaan worden.” Kraaienhagen erkent dat zijn resultaten nog niet zijn gepubliceerd. Wel zijn ze gepresenteerd op het congres Prevent 2009. “Een verslag daarvan staat vanaf deze week op de site van NIPED,” laat Kraaienhagen weten.
Uit dit verslag blijkt dat mensen zich volgens het NIPED regelmatig moeten laten controleren op hun gezondheid, vergelijkbaar met de controle van het gebit. Het instituut biedt hiervoor zelf een preventie-check aan: voor €125,- per jaar controleert het drie jaar lang je gezondheid. Doordat aandoeningen hiermee vroegtijdig kunnen worden opgespoord, kunnen zorgverzekeraars uiteindelijk veel geld besparen.
Dat laatste is overigens maar de vraag. Volgens het persbericht van NIPED bleek uit het onderzoek dat het bij “één op de acht gezonde Nederlanders raadzaam was direct te beginnen met een medische behandeling.” Alles bij elkaar opgeteld is dat een groot aantal mensen. Tom Brands, medewerker van de helpdesk van NIPED, vertelt hoe de zorgverzekeraar bespaart:
“Sommige mensen met een hoog cholesterolgehalte, weten anders niet dat zij hier aan lijden. Zij kunnen naar de huisarts om te voorkomen dat zij ernstige gevolgen overhouden aan dit hoge cholesterolgehalte. Het zal dus wel even zorgen voor een kleine piek in het verlenen van zorg, en dus de kosten hiervan, maar het is altijd nog duurder als mensen maanden thuis op de bank zitten.”
Geloofwaardigheid
Waarom heeft het NIPED al een persbericht verstuurd voordat de onderzoeksresultaten zijn gepubliceerd? Dat komt de geloofwaardigheid niet ten goede. Nu lijkt het persbericht toch vooral reclame voor de eigen preventie-check. Brands is daarover heel open: “We hebben gewacht met het persbericht tot we commercieel konden gaan met de check.” NRC-Handelsblad heeft dus gewoon meegewerkt aan een reclamecampagne van het NIPED.