Oekraïne-reis van Canadese ex-generaal Trevor Kadier genereert nepnieuws

Canadese generaal Trevor Kadier gearresteerd in Azovstal-fabriek in Marioepol

Onwaar

Rond 3 mei brengen tientallen sites nieuws over de arrestatie van Kadier in verschillende talen, van Duits, via Spaans tot Roemeens. Op Youtube verschijnen enkele korte video’s. Ook het Nederlandstalige Frontnieuws wijdt er twee vertaalde artikelen aan Kadier: over de arrestatie en een soort factcheck van het enige harde ‘bewijs’: de arrestatiefoto.

Met Trevor ‘Kadier’, ook wel ’Cadier’ gespeld, wordt eigenlijk Trevor Cadieu bedoeld. De geruchtenstroom rond zijn persoon begint op 21 april. Dan plaatsen enkele Canadese media, waaronder de Ottawa Citizen, een artikel van persbureau The Canadian Press. Daarin wordt gemeld dat luitenant-generaal Trevor Cadieu ontslag heeft genomen uit het Canadese leger, en kort daarop is vertrokken naar Oekraïne. Cadieu was in de maanden voor zijn vertrek spil in een onderzoek naar seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Enkele dagen na deze berichten in Canadese media begint hetzelfde nieuws te circuleren in andere talen, zoals het Russische OSN Media en enkele Twitter-accounts, onder meer in het Duits. Die berichten blijven dicht bij eerdere beschrijvingen, maar er wordt ook gespeculeerd over Azovstal.

Dat idee wordt verder gevoed als Russisch persbureau Tass zich ermee gaat bemoeien. Op 28 april publiceert Tass een persbericht, met een duidelijke kop: “Retired Canadian army general may be holed up in Azovstal steel plant — DPR militia”. Bron van dat vermoeden is Eduard Basurin, woordvoerder van volksmilitie van Donetsk. In het bericht staan meerdere complottheorieën over mogelijk bewijs van experimenten op mensen en betrokkenheid van de Verenigde Naties bij de bevrijding van Cadieu.

Op 2 mei krijgt het bericht een nieuwe draai op Twitter: de arrestatie van Trevor Kadier in het Azovstal-complex. Enkele anonieme accounts melden dat zonder bron, zoals @Veznazike en het Russisch ogende @taxibistront. In het Spaans is @Cr_56_Amax invloedrijk. Hun tweets worden in 48 uur tijd stevig geretweet, toont analyse met Socioviz. In Nederland krijgt het bericht bescheiden aandacht van enkele Nederlandse Twitteraars.

Alle ingrediënten zijn dan aanwezig voor een afgerond sensationeel bericht: Westers nieuws over vertrek uit Canada, Russische desinformatie die Cadieu plaatst in Azovstal, en het rondzingende gerucht over een gevangenneming. Plus extra geruchten dat de ex-generaal ter plaatse leiding zou geven aan een biolab in de bunkers onder Azovstal, een verhaal dat aansluit bij oudere desinformatie rond biowapens. Het resulteert in talloze nieuwsberichten en nog meer activiteit op social media.

Er is weinig reden om te twijfelen aan het vertrek van Trevor Cadieu naar Oekraïne, mogelijk voor een strategische, adviserende rol bij de Oekraïense strijdkrachten. Canada onderhoudt sinds 2015 intensieve militaire relaties met dat land, onder de vlag van Operation Unifier. Recent stelde Rusland nog sancties in tegen Canadese commandanten die onder die operationele vlag hebben gediend; volgens de Canadese strijdkrachten een bewijs dat hun trainingen en adviezen effect hebben gehad.

Voor aanwezigheid van Cadieu in Azovstal is echter geen bewijs geleverd. Tot nu toe worden gevangen genomen buitenlandse strijders altijd direct op video getoond, maar dat is nu niet het geval. Er circuleert alleen een foto waarop Trevor Cadieu te zien zou zijn.  Dat beeld blijkt echter makkelijk te checken met Yandex. Bij een eerste zoekopdracht blijkt de bron van de foto een video te zijn uit februari 2022. Die toont inderdaad Oekraïense krijgsgevangenen, maar geen Trevor Cadieu.

De ‘levensloop’ van Trevor Cadieu laat goed zien hoe bonafide nieuwsberichten gemengd met desinformatie en geruchten een nieuwe werkelijkheid kunnen creëren. Onware beweringen over Trevor Cadieus arrestatie in de Azovstal-fabriek in Oekraïne zijn daarmee voor sommigen een vaststaand feit geworden, terwijl elk bewijs ontbreekt.