Op 3 oktober bracht de Belgische nieuwssite Het Laatste Nieuws een bericht onder de schokkende kop: “Paniek: is er binnenkort te weinig koffie in de wereld?” In het stuk beweert Andrea Illy, CEO van koffieproducent Illycaffè dat er al in het volgende decennium een tekort aan koffie zal ontstaan. Illy: “We consumeren allemaal steeds meer koffie. Als het zo doorgaat, zullen we het volgende decennium een extra 40 tot 50 miljoen zakjes koffie nodig hebben om iedereen te bevoorraden. En dat is meer dan wat we momenteel kunnen produceren.” Maar klopt het wel dat de koffie op gaat raken? Gaan we echt zoveel meer koffie drinken?
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Laten we om deze vraag te beantwoorden eerst kijken naar de huidige trends. De organisatie die hier de meest betrouwbare cijfers over heeft is de ICO (International Coffee Organisation). Dit is een organisatie voor koffieproducerende en -importerende landen. De ICO werd in 1963 onder toezicht van de VN opgericht. Uit cijfers van de ICO blijkt dat de wereldwijde koffieconsumptie de afgelopen vier jaar met gemiddeld 2,3 procent steeg. In 2014 werden er 149 miljoen zakken koffie van 60 kg verbruikt. Als de trend zich doorzet, zijn er in 2025 187 miljoen zakken koffie nodig. Dat zijn 38 miljoen extra zakken en dit komt dus aardig in de buurt van de 40 tot 50 miljoen zakken waar Illy over sprak.
Er is nog wel één bezwaar tegen deze berekening. Dat is dat vier jaar een nogal korte periode is om een voorspelling mee te doen voor 2025. Vorig jaar steeg de consumptie bijvoorbeeld maar met 1,1 procent. Wanneer je met dít percentage een voorspelling doet, wordt het aantal extra benodigde koffiezakken ruim gehalveerd. Wel kunnen we voor nu zeggen dat de koffieconsumptie inderdaad stijgt. En dat het in de toekomst niet onwaarschijnlijk is dat er flink meer koffie zal moeten worden geproduceerd om deze groei bij te houden.
Klimaatverandering
Maar is het dan niet mogelijk om gewoon meer koffie te gaan verbouwen? Bij de beantwoording van deze vraag stuiten we op een nog veel groter gevaar voor ons dagelijkse kopje koffie. En dat is klimaatverandering. Onderzoek naar koffieproductie in Tanzania heeft aangetoond dat de opbrengst van één hectare landbouwgrond met bijna 17 kg daalt wanneer de gemiddelde nachttemperatuur met één graad stijgt.
Volgens Ken Giller, professor Plant Production Systems aan de universiteit van Wageningen is het waarschijnlijk dat ook buiten Tanzania de productie daalt. “Overal ter wereld is er sprake van temperatuurstijging en dit zal dus invloed hebben op de opbrengsten van de koffievelden.” Ken Giller wijst ook op de andere gevolgen van klimaatverandering: “Door klimaatverandering is er steeds meer extreem weer. Lange droogtes of een heftige storm kunnen de gehele oogst in één keer vernietigen.”
De negatieve gevolgen van klimaatverandering worden bevestigd in een rapport van het IPCC (Intergovermental Panel on Climate Change), een wetenschapsinstituut opgericht door de VN om de gevolgen van klimaatverandering in kaart te brengen. Als de temperatuur op aarde 2 tot 2,5 graden stijgt, aldus het IPCC, zal een groot gedeelte van de huidige koffieplantages ongeschikt worden voor het verbouwen van koffie. Nieuwe gebieden die door klimaatverandering wel geschikt worden, zijn vaak kostbare beboste natuurgebieden.
Volgens Ken Giller zullen we de gevolgen van klimaatverandering op de productie van koffie al in de komende tien à twintig jaar kunnen zien.
Oordeel
We drinken met z’n allen steeds meer koffie en door klimaatverandering kan er steeds minder koffie worden geproduceerd. Om deze redenen beoordelen we de stelling dat er een tekort aan koffie gaat ontstaan als waar. Wanneer dit tekort ontstaat valt niet precies vast te stellen, maar het is waarschijnlijk dat dit al in het komende decennium gaat gebeuren.