Partij voor de Dieren overdrijft brandstofcapaciteit van superjachten

Superjachten verbranden duizenden liters brandstof per uur en sommige tanken vijfeneenhalf keer zoveel brandstof als een Boeing 747.

Ongenuanceerd

In het concept-verkiezingsprogramma van de PvdD wordt aan het eind van het eerste hoofdstuk, Een leefbare Aarde, bij een van de punten ingegaan op superjachten (p. 21):

Deze algemene beweringen doen denken aan Kamervragen die Tweede Kamerlid Lammert van Raan van de Partij voor de Dieren in augustus vorig jaar stelde over de klimaateffecten van privéjachten en privévliegtuigen. De betreffende vraag, nummer 11, bevat specifiekere claims dan de claims die terug te vinden zijn in het verkiezingsprogramma:

Het schip dat Van Raan noemt in zijn Kamervraag is gebouwd in 2013 door de Duitse scheepsbouwer Lürssen en was tot 2022 in bezit van Sheikh Khalifa bin Zayed Al Nahyan, voormalig president van de Verenigde Arabische Emiraten. Volgens publicaties zoals Forbes en de website van Lürssen zelf was dit schip met een lengte van 180 meter in 2013 ‘s werelds langste jacht. De REV Ocean, die uiteindelijk 183 meter lang zal moeten worden en op het moment nog in aanbouw is, heeft die titel nu. Deze jachten zijn bijna net zo lang als de Rotterdamse Euromast hoog is.

Volgens verschillende publicaties heeft de Azzam een tank waar een miljoen liter brandstof in past. Dit komt overeen met de uitspraak van Van Raan en het klopt grotendeels ook dat dit ongeveer vijf keer zo veel is als de brandstofcapaciteit van een Boeing 747. Volgens documentatie van Boeing uit 1984 [pdf] hebben verschillende 747-modellen een capaciteit van tussen de 179 duizend en de 198 duizend liter. Een recenter model zoals de Boeing 747-8 kan meer tanken: daar gaat 238 duizend liter in volgens documentatie van Boeing [pdf] (p. 14). De capaciteit verschilt dus per model, maar de aantallen liggen allemaal wel in de buurt van de 200 duizend liter. 

De claim uit het verkiezingsprogramma, dat sommige jachten vijfeneenhalf keer zoveel tanken als een Boeing, is wat overdreven. Als we nog steeds uitgaan van de tankinhoud van de Azzam, komen we uit op een Boeing 747 die 182 duizend liter brandstof met zich mee kan dragen. Dit komt eerder overeen met de oude vliegtuigen van voor 1984 dan meer recente vliegtuigen.

Maar hoe zit het met het brandstofverbruik van de Azzam? Volgens Boat International verbruiken de dieselmotoren 13 ton brandstof per uur. Er wordt per uur dus 13.000 kilogram aan diesel verbrand, wat omgerekend ongeveer neerkomt op 15.500 liter. De bewering van Van Raan dat het schip “vele honderden” liters brandstof verbruikt klopt dus en is zelfs iets van een understatement. De bewering uit het verkiezingsprogramma, die spreekt van een verbruik van duizenden liters, is meer op zijn plaats.

Maar het verkiezingsprogramma trekt de uitspraken over de Azzam breder. Het spreekt in algemeenheden over superjachten en niet over een specifiek schip. Gaan de beweringen uit het verkiezingsprogramma van de PvdD ook breder op? 

Deze vraag is lastig te beantwoorden, want er is geen eenduidige definitie van het woord ‘superjacht’. Volgens Boat International spreekt men doorgaans van een ‘megajacht’ als de boot in kwestie tussen de 35 en de 40 meter lang is. Maar super- of megajachten kunnen ook veel langer zijn zoals de Azzam, die 180 meter is. De ondergrens ligt volgens Boat International bij de 24 meter. Zoals Bill Springer van Forbes aangeeft, is er geen wet die bepaalt welke schepen wél en welke schepen géén superjachten zijn.

Er kan in plaats daarvan gekeken worden naar de brandstofcapaciteit en het verbruik van jachten die binnen de genoemde marges vallen. Het idee van de Partij voor de Dieren lijkt bijvoorbeeld niet te zijn om kleinere plezierjachten aan te pakken die maar 3 tot 5 liter brandstof per uur verbruiken. Het gemiddeld verbruik van een jacht dat 71 meter lang is, een stuk langer dus dan de ondergrens van Boat International, is volgens Towergate Insurance 500 liter per uur. Dit ligt onder de ‘duizenden’ liters die in het partijprogramma genoemd worden. Maar volgens de website van Plan M8, een app voor jachtonderhoud, gaat dit op als zulke jachten stilliggen met de motoren aan. Het verbruik ligt eerder rond de 3785 liter (1000 gallons) per uur voor een snelheid van 37 km/u (20 knopen). Dit komt meer overeen met wat er in het partijprogramma staat.

In het bredere plaatje valt het mee met de brandstofcapaciteit. Volgens een lijst van de zeven grootste jachten die in Nederland gebouwd zijn, ligt de capaciteit van een aantal van deze schepen onder de miljoen liter. De Indian Empress heeft een tank die twee keer zo klein is als die van de Azzam, de Anna een tank van 422 duizend liter en de Jubilee een tank van 390 duizend liter. Flinke tanks zijn dat, maar niet vijfeneenhalf keer zo groot als een Boeing 747. De Azzam is overigens niet het enige superjacht met een tank van een miljoen liter: de Dilbar, die 156 meter lang is, tankt in totaal 1.049.700 liter. De vergelijking van de PvdD tussen Boeings en superjachten gaat dus alleen op voor de allergrootste superjachten.

‘De gedane beweringen zijn ter illustratie van het hoge fossiele verbruik. Dat verklaart ook waarom niet gekozen is om voor het meest gemiddelde schip te kiezen’, reageert beleidsmedewerker Sebastiaan van Pruissen. ‘We hebben gekeken naar voorbeelden van excessieve luxe die ook excessief vervuilend zijn.’

‘Er zijn natuurlijk altijd kanttekeningen te maken over met welk type Boeing 747 je rekent. Je wijst me er terecht op dat daar ook nog wel enig verschil in zit, maar als ik uit was geweest op een zo sterk mogelijk shockeffect had ik ook een Boeing 787-8 kunnen kiezen en kunnen stellen dat het superjacht 7,9 keer zoveel brandstof inneemt. Dat kiezen blijft arbitrair.’

Op basis van informatie die Van Pruissen verstrekte, is aan deze factcheck een nuance toegevoegd over het brandstofverbruik van superjachten die stil liggen terwijl de motor draait: ‘Het klopt dat er ook veel jachten zijn die minder verbruiken [dan de Azzam]. Toch denk ik dat jouw schatting van 500 liter per uur een flinke onderschatting kan zijn. Het starten van de motoren is iets wezenlijks anders dan met (top)snelheid varen.’

De uitspraken over superjachten in het verkiezingsprogramma van de PvdD zijn hier en daar overdreven. De verwoording verwijst naar superjachten in het algemeen, maar de bewering over brandstofcapaciteit gaat alleen op voor de allergrootste van de grootste schepen. Onder het begrip superjacht vallen ook veel kleinere vaartuigen die een stuk minder brandstof kunnen tanken, maar wel duizenden liters diesel per uur verbruiken als ze ook daadwerkelijk varen.