Piek in het aantal asielzoekers dat in 2022 naar Nederland kwam, maar geen record

In 2022 kwam een recordaantal asielzoekers naar Nederland.

Onwaar.

Op donderdag 2 februari besteedde het opinieprogramma Ongehoord Nieuws aandacht aan gemeenten die woningen met voorrang toewijzen aan asielzoekers die een verblijfsvergunning hebben gekregen. In het betreffende item ging de discussie over de vraag of het daardoor voor andere woningzoekenden moeilijker is om aan woonruimte te komen.

De voiceover aan het begin van het item zegt het volgende:

Vervolgens komen cijfers in beeld. 47.991 totale asielinstroom in 2022. En hetzelfde aantal volgens prognoses in 2023.

Vervolgens wordt het totaal aantal statushouders (dat zijn asielzoekers die een verblijfsvergunning krijgen) berekend aan de hand van een inwilligingspercentage van 85 procent. Het inwilligingspercentage is het percentage asielzoekers dat een verblijfsvergunning krijgt. Op basis daarvan concludeert de voiceover:

Uit cijfers van de Rijksoverheid blijkt inderdaad dat op het moment van de uitzending in Nederland bijna 90 duizend Oekraïense vluchtelingen verblijven. Was er daarnaast sprake van een recordaantal asielzoekers dat naar Nederland kwam, zoals te horen was in Ongehoord Nieuws ?

Op basis van de ‘totale asielinstroom’ en het inwilligingspercentage berekent Ongehoord Nieuws het aantal asielzoekers dat in Nederland mag blijven. ‘Totale asielinstroom’ klinkt alsof dit het totaal aantal mensen is dat Nederland binnenkomt en asiel aanvraagt. Maar dat is niet het geval, het gaat om het aantal asielprocedures dat de IND in behandeling neemt.

Mensen van wie het asielverzoek in eerste instantie wordt afgewezen, kunnen een bezwaarprocedure beginnen. Die procedures telt de IND mee bij de ‘totale asielinstroom.’ Daardoor kunnen sommige asielzoekers twee keer of vaker meetellen, afhankelijk van het aantal keer dat ze bezwaar aantekenen.

Om het daadwerkelijke aantal asielzoekers te weten te komen, moet je niet kijken naar het aantal procedures, maar naar het aantal mensen dat een eerste asielverzoek doet. Plus de nareizigers. Dit zijn familieleden van een asielzoeker met een verblijfsstatus, die een vergunning krijgen om naar Nederland te komen.

Dat levert in 2022 een iets lager aantal op dan Ongehoord Nieuws noemt (47.991), namelijk 46.460. Dat zijn er 1531 minder.

Op de website van de IND is in een bericht van 4 november 2022 te lezen dat de dienst in 2023 een vergelijkbaar aantal asielzoekers verwacht als in 2022: “Volgend jaar wordt rekening gehouden met een vergelijkbaar aantal nieuwe asielaanvragen.” Vandaar dat Ongehoord Nieuws voor 2023 logischerwijs uitgaat van hetzelfde aantal als in 2022.

Het inwilligingspercentage van asielverzoeken is in Nederland inderdaad hoog: 85 procent, volgens het bericht van 4 november van de IND. Dit percentage is gebaseerd op de asielverzoeken die de IND heeft afgehandeld in de periode januari–juni 2022.

Het percentage is een stuk hoger dan voorgaande jaren. Onder meer doordat het aantal asielzoekers uit Syrië, Jemen, Afghanistan en Turkije is toegenomen. Dit zijn zogeheten ‘kansrijke’ landen, wat inhoudt dat de kans groot is dat vluchtelingen uit deze landen een verblijfsvergunning krijgen in Nederland. De staatssecretaris die gaat over asielzaken, Van der Burg, heeft in een Kamerbrief van 4 november aangekondigd nader onderzoek te laten doen naar het hoge inwilligingspercentage.

Met een iets lager aantal asielzoekers dat naar Nederland komt en een inwilligingspercentage van 85 procent, is het aantal asielzoekers dat in Nederland mag blijven ook wat lager dan Ongehoord Nederland berekend heeft, namelijk 78.982 in plaats van 81.582.

Rest de vraag of het aantal asielzoekers dat in 2022 naar Nederland kwam, een recordaantal was. Het was inderdaad een flinke piek ten opzichte van eerdere jaren, zoals in onderstaande grafiek is te zien. Maar een record is het niet. In 2015 was het aantal fors hoger: ruim tienduizend meer dan in 2022. In 2015 werd de piek veroorzaakt door het uitbreken van de oorlog in Syrië, waardoor grote aantallen Syriërs hun land ontvluchtten.

Vrijdag 17 februari heeft Nieuwschecker de factcheck naar Ongehoord Nederland gestuurd en gevraagd om een reactie, maar tot op heden is daar geen antwoord op gekomen.

Volgens Ongehoord Nieuws kwam in 2022 een recordaantal asielzoekers naar Nederland. Hoewel er sprake was van een forse piek ten opzichte van voorgaande jaren, was 2022 niet het jaar met een recordaantal asielzoekers. In 2015 was het aantal asielzoekers dat naar Nederland kwam ruim tienduizend hoger.