Altijd al gedroomd van een huishoudelijke hulp die alles voor u doet maar niet op vaste tijden hoeft te komen en ook geen loon vraagt? Volgens Sp!ts is dat straks mogelijk. In het bericht dat op 31 maart op de website verscheen, is te lezen dat de humanoid Asimo, een robot die fysiek is gebaseerd op het menselijk lichaam, alle opdrachten kan uitvoeren die je denkt. Inderdaad, de Asimo kan worden bestuurd via gedachtenkracht, maar helaas voor alle luie mensen, hij blijkt lang niet zo ontwikkeld te zijn als Sp!ts beweert.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
De Asimo, die zijn naam dankt aan de afkorting van de termen ‘Advanced Step in Innovative MObility’, is wereldwijd vooral bekend door demonstraties op beurzen en scholen, waar hij laat zien hoe goed hij kan dansen en lopen. In april vertoonde hij zijn kunsten nog tijdens een wetenschapsfestival in Edinburgh, waar hij (afgesloten) bekers koffie serveerde en de trap op– en afliep.
Zoals eerder dit jaar werd gesteld in een artikel over de robot in de Volkskrant, kan de Asimo zijn ledematen en gewrichten op een vloeiende manier bewegen, maar ziet hij eruit als een dwerg in een ruimtepak, en loopt hij alsof hij in zijn broek heeft gepoept. De robot wordt in dit soort shows van achter de coulissen op afstand bestuurd en geprogrammeerd. De proef met de gedachtenbesturing moet een volgende stap vormen in de verdere ontwikkeling van de Asimo.
Tong
Het experiment met gedachtenkracht werd uitgevoerd door Honda in samenwerking met het onderzoeksbureau ATR. “Een gerespecteerd onderzoeksbureau”, aldus robotica-expert Thom Warmerdam. Tijdens de proef zette de testpersoon een helm op en werd hem gevraagd in gedachten een van zijn ledematen te bewegen. Negen van de tien keer zou dit succesvol zijn verlopen.
Maar waar Sp!ts beweert dat de Asimo alle lichamelijke commando’s kan uitvoeren die je denkt, blijkt uit het persbericht van Honda dat er enkel geëxperimenteerd is met het onafhankelijk optillen van de linkerhand, de rechterhand, de voeten en de tong. Het vreemde aan de laatste is dat de Asimo helemaal geen tong heeft. Hij zal dus een andere beweging moeten maken. Welke wordt niet vermeld.
Toen Nieuwscheckers Honda naar het experiment vroeg, zei de Nederlandse pr-functionaris niet inhoudelijk te kunnen reageren op de vraagtekens bij het experiment, en verwees naar de website en de internationale pr-persoon, die eerder al aangaf geen tijd te hebben voor een reactie.
Mooie plaatjes
Er wordt al langer geëxperimenteerd met het meten van hersenactiviteit via het plaatsen van sensoren”, aldus Warmerdam. “Er zijn echter betere manieren om hersenactiviteit te meten dan met zo’n helm. Bij de fMRI-scan kan dit bijvoorbeeld heel secuur en op vrijwel elk gebied in de hersenen, maar de grote witte machine waar je in moet gaan liggen is natuurlijk niet geschikt voor dit commerciële doel en heeft geen nieuwigheid.” Ook het werken met spraakherkenning is veel secuurder, maar het levert geen nieuwtje op en zeker niet zulke mooie plaatjes.
De helm zendt signalen uit naar een computer die deze omvormt in codes. Dit zijn vrij onnauwkeurige codes. De signalen die de helm opvangt zijn in zekere zin slechts een schaduw van het werkelijke signaal. Vaak moet de computer zelf gokken welk signaal het beste overeenkomt met het lichaamsdeel dat moet worden opgetild.
De verandering van hersenactiviteit werd ondersteund met een meting van bloedtoevoer naar een bepaald deel van de hersenen. Wanneer je een bepaalde actie wil uitvoeren, verandert de bloedtoevoer in het actievere deel van de hersenen met ongeveer één procent. “Een klein percentage, maar wel juist datgene wat een meting meer secuur kan maken”, aldus Warmerdam.
Hersensignalen meten
Toch vermoedt Warmerdam dat er is gemanipuleerd om tot die negentig procent accuraatheid te komen: “De motoriek is via de hersensignalen het gemakkelijkst te meten omdat dit gebied dicht tegen de schedel aanzit. In het gebied van je ene naar je andere oor langs je kruin heen bevinden zich bijvoorbeeld veel van dit soort motorische zenuwen. Bovendien beslaan ledematen als de armen en de tong een groot deel van de hersenen omdat je ze vaak gebruikt en worden ze daarom nog makkelijker meetbaar. Als ze nou experimenteerden met de rug, dan was het een heel ander verhaal geworden.”
In het bericht dat Sp!ts publiceerde staat bovendien dat de gebruiker de signalen naar de Asimo zelf stuurt, terwijl deze in werkelijkheid naar de computer gestuurd worden. Tussen de gedachte van de proefpersoon en het handelen van de Asimo verstrijken zeven seconden. In die zeven seconden denkt de proefpersoon heftig aan een van de opgedragen bewegingen. De computer heeft dus gedurende die seconden de tijd om de signalen op te slaan, en uit de verkregen combinatie het meest waarschijnlijke lichaamsdeel te laten bewegen.
“Ik geloof er ook niets van dat ze die negentig procent hebben berekend met verschillende proefpersonen”, aldus Warmerdam. De computer moet dan telkens nieuwe signalen herkennen en opslaan omdat de hersenen van elk persoon anders zijn. Ik denk dus dat die negentig procent via één proefpersoon zijn verkregen, van wie door herhaling steeds helder wordende codes konden worden geregistreerd door de computer.”
Sciencefictionfilms
Honda heeft dus een stap verder gezet in de ontwikkeling van robots, maar een kleinere stap dan het bedrijf en zeker Sp!ts ons willen laten geloven. De actie blijft bovenal een publiciteitsstunt. “Ik schrik er ook niet van dat Sp!ts het verhaal op deze manier heeft opgeschreven”, aldus Warmerdam. “We worden met zijn allen beïnvloed door sciencefictionfilms, waarin robots alles kunnen. Een paar jaar geleden nam ik mijn zoontje mee naar een robotpresentatie en was hij na afloop enorm teleurgesteld. Zijn visie uit de films kwam natuurlijk niet overeen met de realiteit.”
Voorlopig zal de Asimo nog even bekend blijven staan als de robot die op presentaties over de hele wereld schittert met het oplopen van een trap, en er af en toe vanaf valt.
Hoe lang zal het nog gaan duren voordat robots echt onze huisslaven worden? “Misschien over vijftien jaar voor simpele klusjes als het bedienen van de stofzuiger of om je televisie aan te zetten”, aldus Warmerdam. Maar ze zullen niet via gedachten te besturen zijn. Op de vraag wanneer de Asimo onze huizen zal binnentreden is Warmerdam duidelijk: “Nooit. De robot is niet goed gebouwd voor het functioneren in een woning en bovenal veel te duur!”
De webredactie van Sp!ts heeft niet gereageerd op vragen van Nieuwscheckers.
