In Gouda worden Marokkaanse jongens opgeleid tot tasjesdief. Althans, dat meldden diverse media op 20 februari. Met koppen als ‘Jonge Marokkanen leren voor tasjesdief’ en ‘Marokkanen worden opgeleid tot tasjesdief’ is de nieuwsgierigheid snel gewekt. Is in Gouda een nieuwe school geopend waar jongeren zich kunnen bekwamen in het stelen van tassen? Een onderzoekje door de Nieuwscheckers wijst uit dat de Goudse politie louter op grond van vermoedens het nieuws heeft gezocht.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Het nieuws over de tasjesdievenschool blijkt afkomstig van Joep Pattijn, politiechef van het district Gouda. Het Gouds Nieuwsblad kwam als eerste met een bericht waarin te lezen is dat Pattijn heeft gezegd dat “jonge Marokkanen in Gouda oefenen om zich bekwaam te maken in het stelen van tassen.” Het bericht gaat verder met de mededeling dat Patijn had toegelicht “dat de politie tijdens een routinecontrole had gezien dat Marokkaantjes op een parkeerterrein aan het oefenen waren hoe fietsers te beroven van hun tas.”
Het nieuws is vervolgens overgenomen door RTV West. Op de site meldt de omroep dat het zou gaan om “een geheime operatie” van de politie, waarbij is “waargenomen hoe jonge Marokkanen bij elkaar op de fiets aan het oefenen waren om fietstassen te openen.”
In een radio-interview op RTV West heeft Pattijn het over “een van onze acties” en zegt daarbij “ik ga daar verder niet op in”. Wel vertelt hij wat de politie heeft waargenomen. Daarbij spreekt hij over “een oefenterreintje” waar “Marokkaanse jongeren aan het oefenen waren.” Daarbij wekt hij de indruk dat het gaat om meerdere waarnemingen, want hij zegt: “Die jongens zaten op de fiets, soms alleen, soms met zijn tweeën.”
Ook persbureau ANP pikt het nieuws op en produceert een bericht dat door onder meer De Telegraaf, Algemeen Dagblad, Nu.nl en de Volkskrant wordt overgenomen. In dat bericht staat dat het volgens districtschef Pattijn ging om “een controle” waarbij hij “een aantal jongeren betrapte op een parkeerterrein.”
Elsevier brengt het nieuws ook en heeft ter controle gebeld met politievoorlichter Yvette Verboon. In het Elsevier-bericht staat dat het volgens haar gaat om “Marokkaanse jongens van een jaar of 11, 12.”
Vragen
De berichten roepen een aantal vragen op. Hoe weet de politie dat het ging om Marokkaanse jongeren? En hoe weet de politie de leeftijd van de jongeren? En waarom is de politie zo zeker dat het een oefening was en geen spelletje dat de jongens speelden? Elsevier en RTV West meldden immers dat de jongens niet zijn aangehouden. Heeft de politie hen dan wel aangesproken en naar hun herkomst en leeftijd gevraagd?
Bovendien geven de berichten tegenstrijdige informatie. Zo melden sommige media dat de jongens gesnapt werden tijden een geheime operatie van de politie, terwijl andere media melden dat het ging om een routinecontrole. Om de berichten te verifiëren hebben Nieuwscheckers gesproken met politievoorlichter Verboon en districtschef Pattijn die de media te woord hebben gestaan.
Marokkanen?
Politievoorlichter Verboon maakt duidelijk dat de politie niet heeft gesproken met de betreffende jongens: “De politie heeft ze niet aangesproken of achtervolgd.” Dat roept de vraag op hoe de politie dan kan weten dat het Marokkaanse jongens waren. De gesprekken met Verboon en Patijn maken duidelijk dat de politie dat helemaal niet hard kan maken.
Verboon: “We dénken dat die jongens van Marokkaanse afkomst zijn. De politie heeft de jongens niet aangesproken. We moeten nog uitzoeken wie die jongens precies zijn.” Pattijn: “Op basis van het signalement concluderen we dat de jongens Marokkaans zijn.”
Desondanks heeft Pattijn tegen journalisten gezegd dat het Marokkaanse jongens waren. Waarom? Pattijn: “Journalisten vinden het uitermate interessant om te vragen naar de achtergrond van die jongens. Ik heb daarom verteld dat het hier om Marokkaanse jongens gaat.”
Waarom vond hij het noodzakelijk om dat te vermelden? “ Mensen kunnen dan beter op hun hoede zijn als ze tijdens het fietsen merken dat ze benaderd worden door Marokkaanse jongens. Ik heb het echter doorgaans over jonge Gouwenaars.”
Hoewel de politie in de publiciteit steeds bevestigde dat het om Marokkaanse jongens zou gaan, wilde Pattijn niet stigmatiseren volgens politievoorlichter Verboon: “Hij wil echt niet stigmatiseren en het gaat hem er niet om of die jongens Marokkaans zijn. De politiechef wilde puur een signaal afgeven zodat mensen beter op hun fietstassen gaan letten.” Ook Pattijn meent dat hem geen blaam treft: “Als er gestigmatiseerd wordt, dan doet de Marokkaanse gemeenschap dat, door steeds discussies over stigmatisering op te roepen.”
Oefening of spel?
Het feit dat de politie niet met de jongens heeft gesproken roept ook de vraag op hoe de politie dan zo zeker kan zijn dat het ging om een oefening in tasjesroof. Als het om elf- en twaaljarigen ging, zoals de politie meldde, zou het ook een spel kunnen zijn dat deze jongens van basisschoolleeftijd speelden. Of was er een oudere jongen die hen de kneepjes van het vak leerde?
Dat laatste was in elk geval niet het geval, want Verboon verklaart: “Er was niet een oudere persoon aanwezig bij die jongens.”
Wat heeft de politie dan precies gezien? Bij het beantwoorden van die vraag neemt Pattijn zelf het woord ‘spel’ in de mond: “Op twee februari heb ik gezien dat drie jongens een soort spel deden. Wij hadden echter de indruk dat ze aan het oefenen waren.” Ook Verboon neemt het woord ‘spel’ in de mond : “De politie heeft een aantal jongens gezien tijdens een surveillance die een soort spel deden.”
Volgens Verboon heeft de politie vervolgens geconcludeerd dat de jongens aan het oefenen waren voor tasjesroof: “De politie weet hoe fietsers beroofd worden. Twee jongens gaan dan naast een fietser fietsen om zodoende de fietstassen leeg te halen. Die jongens die gezien zijn, waren een soort spel aan het doen, waarbij het er op leek dat ze fietsers aan het beroven zijn. We hebben het toch serieus genomen en een waarschuwing afgeven omdat het aantal tasjesroven zijn toegenomen.”
Geheime operatie of surveillance?
RTV West meldde dat de jongens waren gezien tijdens een geheime operatie van de politie, terwijl het Gouds Nieuwsblad repte van een routinecontrole. Politiechef Pattijn en politievoorlichter Verboon spreken elkaar wat dat betreft tegen. Verboon zegt: “Het was tijdens een surveillance dat die jongens gezien zijn.”
Pattijn vertelt daarentegen dat het om een geheime operatie ging en niet om een gewone surveillance: “Ik en een paar collega’s hebben tijdens die geheime operatie die jongens geobserveerd en geconcludeerd dat ze aan het oefenen waren om fietsers te beroven.” Wat die geheime operatie inhoudt wil hij niet zeggen: “Ik wil niet veel vertellen over die geheime operatie, omdat anders het werk wordt ondermijnd.” Geheime operatie of niet, Pattijn bevestigt dat de verdachte ‘oefening’ slechts één keer is waargenomen.
Conclusies
Het verhaal van Marokkaanse jongens die worden opgeleid tot tasjesrovers, blijkt te zijn gebaseerd op aannames van de politie. Agenten hebben een incident waargenomen dat leek op een spel, maar waaruit ze de conclusie hebben getrokken dat jongens aan het oefenen waren voor het bestelen van fietsers. Of de jongens daadwerkelijk dat doel voor ogen hadden, kan de politie niet met zekerheid zeggen.
De politie kan ook niet met zekerheid zeggen dat het ging om Marokkaanse jongens, want ze hebben de jongens niet gesproken. Op basis van hun uiterlijk heeft de politie geconcludeerd dat het ging om jongens met een Marokkaanse afkomst.
De media hebben de opmerkelijke beweringen al te gemakkelijk overgenomen. Er zijn geen kritische vragen gesteld over het waarheidsgehalte van het verhaal van Pattijn.
