Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
Steeds meer deskundigen waarschuwen voor het Powassan-virus: een virus dat overgebracht wordt door teken en dat nog veel gevaarlijker is dan Lyme. Nu nog zeldzaam in Nederland, maar in de rest van de wereld zijn er steeds meer gerapporteerde gevallen van menselijke infectie.
Oordeel
Deels onwaar
Bron van de bewering
Begin mei verschenen berichten op clickbaitsites met koppen als ‘Onderzoekers waarschuwen! Teken dragen nieuw virus over: dodelijker en erger dan de ziekte van Lyme!’, waaronder tipsenweetjes.nl, forestfeed.nl en nieuwsenweetjes.nl. De berichten melden dat we dit jaar extra alert moeten zijn op een ‘pas ontdekt virus waar experts voor waarschuwen’.
De website beyondmedicine.nl, over “duurzaam gezondheidsnieuws” en alternatieve geneeswijzen, meldt:
“Hoewel in Nederland Powassan nog steeds beschouwd wordt als een zeldzame ziekte geeft een recente studie aan dat er steeds meer gerapporteerde gevallen van menselijke infectie zijn in de wereld.”
Bron van het nieuws is CNN, dat op 3 mei jl. een bericht wijdde aan het Powassan-virus.
Wat klopt er niet, en wat wel?
In het bericht van CNN wordt uitgelegd dat door de warmere winters de tekenpopulatie groeit, en daarmee mogelijk ook het aantal teken dat het Powassan-virus draagt. Het Powassan-virus is in 1958 ontdekt in het plaatsje Powassan in Ontario, Canada, en is daar ook naar vernoemd. Het klopt dus niet dat het gaat om een nieuw virus, mensen worden nu enkel gewaarschuwd om alerter te zijn op teken wegens de groeiende populatie van de insecten.
In de afgelopen tien jaar zijn er 75 gevallen van besmetting met Powassan gemeld in de VS, waarvan acht mensen zijn overleden, meldt Centers for Disease Control and Prevention (CDC) in de VS. Het CDC meldt dan ook dat het gaat om een zeer zeldzame ziekte, maar dat het aantal gevallen in de afgelopen jaren is toegenomen.
Daarnaast kan Powassan gevaarlijk zijn; het kan encephalitis (ontsteking en beschadiging van hersenweefsel, de hersenmassa) en meningitis (hersenvliesontsteking) veroorzaken en kan in 10 tot 15 procent van de gevallen dodelijk zijn. Van de overlevenden houdt ongeveer de helft blijvende neurologische klachten.
Er is helaas geen vaccinatie en medicatie tegen het Powassan-virus, in tegenstelling tot infectie met de Lyme-bacterie, dat in de meeste gevallen van besmetting goed te behandelen is.
Geen dreiging in Nederland
Dat klinkt inderdaad als een virus waar we voor moeten uitkijken, maar een belangrijke nuance is dat Powassan niet zeldzaam is in Nederland, maar, nog sterker, helemaal niet voorkomt in Nederland. Wim van der Poel, senior onderzoeker virologie aan de Universiteit in Wageningen, laat weten dat het Powassan-virus alleen voorkomt in Noord-Amerika en Rusland, en dat de infectie in Nederland nog nooit is vastgesteld.
De stelling dat Powassan gevaarlijker is dan Lyme, is volgens Van der Poel dan ook sterk afhankelijk van de regio waar je het over hebt. “In Noord-Amerika zou dat in bepaalde gebieden kunnen gelden, maar in Nederland en de ons omringende landen is dit virus nog nooit waargenomen. Er is dus geen directe aanleiding om te vooronderstellen dat er een dreiging bestaat van Powassan in Nederland”, aldus Van der Poel.
Tenslotte meldt de onderzoeker dat een aantal onderzoeksinstituten, te weten de universiteiten van Wageningen en Rotterdam, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Mileu en het AMC, gezamenlijk de verspreiding van Flavi-virussen (waar Powassan toe behoort), nauwlettend in de gaten houden, wat de kans aanzienlijk verkleint dat een introductie van Powassan in Nederland niet gesignaleerd wordt.
