Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
Officiële Oekraïense sociale mediakanalen postten een foto van een soldaat met een SS-symbool op het uniform.
Oordeel
Waar.
Bron van de bewering
Screenshots van de foto gaan rond op sociale media. Ook websites schrijven erover, zoals blckbx in dit artikel, een directe vertaling van dit artikel van RT.
Waarom is dit waar?
Volgens het artikel werd de foto op 9 mei op het Instagram- en Telegramkanaal van president Zelensky gepost. Ook het Oekraïense Ministerie van Defensie zou de foto op haar Twitterkanaal hebben gepost.
In het artikel wordt ook een interview van het Britse Sky News met Russische VN-gezant Dmitry Polyanskiy aangehaald. In dit interview haalt Polyanskiy op een gegeven moment zijn tablet tevoorschijn met daarop een screenshot waarop de Instagrampost van Zelensky te zien zou zien. Volgens Polyanskiy werd de foto een halfuur nadat die was gepost weer verwijderd.
Een aantal aanknopingspunten dus. Als we op de Instagram- en Telegramkanalen van Zelensky kijken, zien we inderdaad dat deze foto niet te vinden is. In het screenshot dat Polyanskiy laat zien, zou het gaan om een foto die onderdeel is van een Instagramalbum van tien foto’s. Op het Instagramaccount van Zelensky komen we dit album van vier foto’s tegen, dit album van negen foto’s, en dit album van drie foto’s. Het zou kunnen dat het album van negen foto’s eerst uit tien foto’s bestond, dat het is verwijderd, en daarna met de huidige negen foto’s is gepost. Als we in de beschrijving van het album kijken, zien we dat er bij de creditline van fotografen tien namen staan. Eén naam meer dan het aantal foto’s, maar hiermee hebben we nog niet aangetoond dat de foto met het SS-symbool daadwerkelijk op Instagram heeft gestaan.
Op het Twitteraccount van het Oekraïense Ministerie van Defensie zien we een tweet met een aantal foto’s die ook in het Instagramalbum op het account van Zelensky te vinden zijn. Ook in deze tweet is het doodshoofdsymbool niet te vinden.
In reactie op de tweet van het Ministerie van Defensie sturen sommige Twitteraars screenshots van wat de originele tweet van het Ministerie zou zijn, met daarin dezelfde foto van de soldaat met het doodshoofdsymbool.
Het ontbreekt aan URLs van de originele tweets en Instagram posts waarin de foto te zien zou zijn geweest. Dit maakt het lastig om bijvoorbeeld het Internet Archive te raadplegen om te zien of de foto in kwestie daadwerkelijk is gepost. Het Internet Archive levert ook geen bruikbare resultaten op van gearchiveerde timelines van het Instagramaccount van Zelensky of het Twitteraccount van het Ministerie van Defensie op het moment dat de foto nog zichtbaar zou zijn geweest. Er valt dus niet te verifiëren of de foto daadwerkelijk op deze kanalen is verschenen.
Dan blijft het geverifieerde officiële Telegramkanaal van Zelensky over. Hier komen we een post van 9 mei tegen met daarin alle negen foto’s die ook op het Instagram account van Zelensky te zien zijn. Ook de beschrijving met daarin de tien namen van fotografen komt overeen. Maar wederom geen doodshoofdsymbool.
Volgens een factcheck van Newsweek over het interview met Polyanksiy is er nog wel een gearchiveerde pagina te vinden van een Telegram post waarin de foto verschijnt. Op het moment van schrijven was de Telegram post nog live op het geverifieerde officiële Telegramkanaal van Energoatom, het Oekraïense staatsbedrijf voor nucleaire energie in Oekraïne. De post is een forwarded bericht van het officiële kanaal van Zelensky. Als we doorklikken op de naam “Zelenskiy / Official” komen we op het kanaal uit dat we eerder al hadden bekeken. Het lijkt er dus inderdaad op dat in eerste instantie een foto van een soldaat met het doodshoofdsymbool op zijn uniform op het Telegramkanaal van Zelensky heeft gestaan en kort daarna is verwijderd.
Conclusie
Als deel van een fotocollage heeft er een foto van een soldaat met een SS-symbool op zijn uniform op het officiële Telegramkanaal van Zelensky gestaan. Deze is kort daarna weer verwijderd. Het was niet mogelijk om te verifiëren of deze foto ook daadwerkelijk op het Instagramaccount van Zelensky en het Twitteraccount van het Oekraïense Ministerie van Defensie heeft gestaan. Hiervan zijn alleen screenshots terug te vinden zonder verwijzing naar een gearchiveerde URL.
