Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
Frans Timmermans heeft gezegd dat Europa kruisraketten op Rusland af moet vuren.
Oordeel
Onwaar
Bron van de bewering
Het X-account Kritische Patriot plaatste op 3 maart een screenshot van een artikel over Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA). De kop van het artikel luidt dat Timmermans gezegd zou hebben dat Europa kruisraketten op Rusland moet afvuren.
Dat klinkt behoorlijk radicaal, want daarmee riskeert de EU een kernoorlog met Rusland. Heeft Timmermans dat echt gezegd? Het screenshot lijkt verdacht, want er staat geen link naar het artikel bij en ook is niet te zien van welke website deze kop afkomstig is. Zou het gaan om een vervalst screenshot, waarin de kop gemanipuleerd is?
Als we met Google zoeken op de tekst van de kop, komen we uit bij meer posts op sociale media. Op Facebook en LinkedIn zijn links naar het artikel te vinden: het staat op NieuwRechts, een website die zichzelf omschrijft als een nieuwswebsite voor rechts en conservatief denkenden. Daarnaast kunnen we het oorspronkelijke artikel ook vinden door te zoeken op de auteur, die in het screenshot vermeld staat: Marit Nubé. Het is gepubliceerd op 2 maart.
Maar als we doorklikken naar NieuwRechts, staat daar een andere kop:
Timmermans: Oekraïne moet instaat worden gesteld om diep in Rusland ‘klappen uit te delen’
NieuwRechts
Is het screenshot dan toch vervalst?
Waarom dit onwaar is
Als we teruggaan naar die posts op Facebook en LinkedIn, zien we in de geëmbedde links de kop van het X-screenshot staan. Dat geeft aan dat het screenshot niet vervalst is: op het moment dat de links op Facebook en LinkedIn gedeeld zijn, was dit inderdaad de titel van het artikel. Maar wanneer is die dan veranderd? Via de Wayback Machine kunnen we checken wanneer de nieuwe kop ongeveer geplaatst is: op 3 maart om half negen ‘s avonds, vier minuten na de post op X, stond hij al op NieuwRechts. Het artikel is dus binnen de eerste vierentwintig uur na publicatie aangepast.
De nieuwe kop laat beter zien wat Timmermans daadwerkelijk gezegd heeft. Zoals in het artikel te lezen valt, is het te doen om de uitzending van Nieuwsuur van 1 maart. Daar was Timmermans te gast om de geopolitieke ontwikkelingen omtrent de oorlog in Oekraïne te bespreken. Het ging met name over de houding van de Verenigde Staten.
Rond 24:40 in de uitzending heeft Timmermans het erover dat de Verenigde Staten dreigen met het stoppen van hun hulp aan Oekraïne. Dit was voordat de VS op 4 maart de militaire hulp aan Oekraïne daadwerkelijk pauzeerde en op 5 maart stopte met het delen van inlichtingen. Timmermans constateert dat het stoppen van de hulp ernstig zou zijn, omdat we in Europa bepaalde militaire capaciteiten missen die de Verenigde Staten wel hebben.
Daarna zegt hij ook dat er nog Europese capaciteiten zijn die sneller naar Oekraïne kunnen. Concreet noemt hij Franse en Engelse wapens die er nog liggen, maar ook Duitse Taurus-raketten. Dat zijn de kruisraketten uit de kop van het artikel: ze kunnen van lange afstand (550 km) afgeschoten worden en zo doelen diep in Rusland raken. Timmermans pleit er niet voor dat landen in de Europese Unie of de NAVO deze raketten direct op Rusland afschieten.
Wel wil hij dat ze snel aan Oekraïne geleverd worden zodat ze daar doelwitten over de Russische grens mee kunnen raken. Timmermans wil dat Oekraïne dit doet zodat de bevoorrading van het Russische leger wordt belemmerd. Hij bekritiseert de Europese aarzeling hierover en stelt dat er geen tijd meer te verliezen is, want hij denkt dat Rusland zal proberen om zo veel mogelijk terrein te winnen.
Reactie NieuwRechts
Conclusie
Frans Timmermans heeft niet gezegd dat Europa direct kruisraketten moet afvuren op Oekraïne. Die suggestie wordt wel gewekt in de eerste kop van het artikel van NieuwRechts. Timmermans heeft wel gezegd dat kruisraketten snel aan Oekraïne geleverd moeten worden zodat het land doelen over de Russische grens kan beschieten. De nieuwe kop boven het artikel is daarin een betere reflectie van wat Timmermans heeft gezegd.