Net nu het taboe rondom ouderen en seks aan het verdwijnen is, kopte NU.nl op 6 september 2016: “Seks op leeftijd beter voor vrouwen dan voor mannen.” Oudere mannen die meer dan eens per week seks hebben, moeten oppassen voor hartproblemen. Editie NL nam deze stelling zonder aarzelen over. Stress zou het probleem zijn. Reden om het rustig aan te doen tussen de lakens? Nieuwscheckers sprak cardiologen en seniorenseksuologen en concludeert: het valt dat allemaal wel mee.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Het artikel van NU.nl is gebaseerd op een onderzoek van de Michigan State University. De gegevens waren afkomstig van het National Social Life, Health and Aging Project, waarin 2.204 mensen tussen de 57-85 jaar zelf de toestand van hun gezondheid bepaalden. De onderzoeksgroep werd onder andere gevraagd naar hartproblemen en naar de staat van hun seksleven: de hoeveelheid seksuele activiteit, de mate waarin zij genoten van seksueel contact, en eventuele problemen. De groep werd in 2005 voor het eerst bevraagd, en in 2010 opnieuw.
De onderzoekers brachten de frequentie en de kwaliteit van de seksuele activiteit in verband met cardiovasculaire problemen, zoals hoge bloeddruk, hartritmestoornis of ontstekingen aan het hart. Ze vertellen NU.nl dat de resultaten “verbazingwekkend” zijn: vaak seks zorgt voor hartproblemen bij oudere mannen. Vrouwen hebben daarentegen nergens last van. Een mogelijke verklaring die wordt gegeven: stress door prestatiedruk.
Twijfelachtig
De Volkskrant vindt de resultaten opmerkelijk en noemt het onderzoek twijfelachtig. “Als je de trap nog kunt beklimmen, kun je ook een ander beklimmen,” zegt hoogleraar cardiologie van het Radboud Universitair Medisch Centrum (UMC) Angela Maas in het Volkskrant artikel. Een klein probleempje: de Volkskrant heeft gekeken naar de risico’s van fysieke inspanning tijdens seksuele activiteit, terwijl in het onderzoek stress als mogelijk risico wordt genoemd.
Juist geen stress
Dan blijft de vraag bestaan of stress daadwerkelijk de boosdoener is. We spraken Nathalie Huitema, seksuoloog gespecialiseerd op het gebied van ouderen, die dit betwijfelt: “Het is mij niet bekend dat ouderen stress ervaren bij het hebben van seksueel contact. Ouderen zijn over het algemeen veel tevredener met hun seksleven, juist omdat er minder prestatiedruk is en ze beter in hun vel zitten.”
Wat de onderzoeksresultaten nog opmerkelijker maakt: er is onderzoek gedaan naar ouderen die een langdurige relatie hebben. Volgens Huitema ervaart deze groep juist minder stress. Medisch seksuoloog Woet Gianotten, consulent ‘gerontoseksuologie’, beaamt dit: “Binnen de groep ouderen met een vaste relatie is vaker acceptatie van het ouder worden. Bij een aanzienlijk deel van de oudere mannen lijkt een minder goede erectie geen argument om niet lekker te vrijen.”
Andere factoren van invloed
Het enige verband tussen veel seks en cardiovasculaire klachten dat Huitema uit het onderzoek kan halen, heeft te maken met medicatie: “In het onderzoek wordt gezegd dat mannen die veel seks hebben en erg tevreden zijn met hun seksleven waarschijnlijk ook seksuele medicatie nemen. Als je als man viagra gebruikt, heb je een grotere kans op een hartaanval.” Gianotten noemt daarnaast een andere factor die niet meegenomen is in het onderzoek: “Ze hebben het alleen over seksuele activiteiten tussen partners. Alle andere seks, dus masturbatie, is weggelaten. En dat heeft zeker ook cardiovasculaire effecten.”
Meerdere kritiekpunten
De onderzoeksgroep bestaande uit 57-85 jarigen vormt een kritiekpunt. Kun je een leeftijdsgroep met zo’n dertig jaar verschil bij elkaar gooien? Gianotten denkt van niet: “De groep van 57-67 jaar is echt heel anders dan de groep van 75-85 jaar.”
Een ander kritiekpunt: de gevonden resultaten zijn niet volledig causaal. Dit punt wordt bevestigd door Wouter Jukema, hoogleraar cardiologie van het Leiden UMC, die meent dat in dit soort artikelen “associatie met causaliteit” wordt verward. Ten slotte noemt Gianotten het verkeerd “dat de Amerikaanse ervaring van één onderzoek wordt overgeheveld naar Nederland.”
Mogelijke verbanden worden harde waarheid
NU.nl heeft een artikel geschreven dat gebaseerd is op een onderzoek met slechts mogelijke verbanden en verschillende kritiekpunten. Volgens Huitema was enige nuance daarom op zijn plaats geweest: “Het onderzoek spreekt in het resultatendeel veel over wat mogelijk een relatie kan hebben. In het artikel van NU.nl zijn deze relaties als een harde waarheid overgenomen.” Bovendien is er niet gelet op vergelijkbare onderzoeken met veelal tegenovergestelde resultaten. Gianotten bevestigt: “Uit longitudinale onderzoeken naar de relatie tussen seks en levensduur lijkt dat frequenter seks bij mannen zorgt dat ze langer leven.”
Seks geen gevaar
Goed nieuws dus voor oudere mannen: ze kunnen gewoon hun gang gaan in bed. Het lijkt niet aannemelijk dat hartproblemen daadwerkelijk worden veroorzaakt door veel seks. NU.nl – dat geen commentaar wilde geven – heeft zich gebaseerd op een twijfelachtig onderzoek en daar te grote conclusies uit getrokken.
Foto: Ian MacKenzie (Flickr, CC BY 2.0).