Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
De Telegraaf heeft online een bericht gepubliceerd – en snel verwijderd – dat een verband legt tussen het coronavirus en 5G.
Oordeel
Onwaar
Bron van de bewering
Op 9 april publiceerde de complotsite Niburu een screenshot van een Telegraaf-artikel waarvan alleen kop, eerste alinea en een deel van de foto te zien zijn. Volgens het Telegraaf-bericht hebben Zuid-Koreaanse artsen in het Journal of Korean Medicine gepubliceerd dat 5G onder meer tot ademhalingsproblemen leidt en dat zij geen virus vonden dat COVID-19 veroorzaakt. Niburu: ‘We kregen bovenstaand screenshot toegestuurd door een lezer (dank!) met de vermelding dat het artikel direct nadat het vandaag was geplaatst ook weer net zo snel was verwijderd.’ Het artikel van Niburu is sindsdien zelf van de site verwijderd, maar nog zichtbaar in de cache van Google.
Het screenshot verscheen op 10 april ook op de complotsite JDReport. Ook circuleert het screenshot op Twitter en Facebook.
Waarom klopt dit niet?
In het Journal of Korean Medicine is geen artikel gepubliceerd over 5G en het coronavirus. Het artikel uit het screenshot is niet te vinden op Telegraaf.nl, niet in de cache van Google, en niet in het Internetarchief. De online redactie van De Telegraaf ontkent desgevraagd dat het artikel ooit op de site heeft gestaan.
Kortom: het screenshot is een vervalsing. De vervalser heeft in een echt Telegraaf-bericht van 9 april (‘Zuid-Korea: genezing corona met bledplasma‘) kop en eerste alinea aangepast. Het begin hiervan komt sterk overeen met dat van het valse bericht, inclusief de verwijzing naar het wetenschappelijke tijdschrift: ‘Zuid-Koreaanse artsen melden dat twee mensen met zware klachten door het coronavirus zijn genezen nadat bloedplasma was toegediend van andere, weer herstelde coronapatiënten. Zij beschrijven dat in een artikel in het Journal of Korean Medicine.’
Hoewel deze ongefundeerd is, is de samenzweringstheorie dat 5G de ware oorzaak is van COVID-19 sinds januari snel populair geworden in grote delen van de wereld. Sinds 5 april zijn in Nederland op zes plaatsen zendmasten in brand gestoken. Omdat de daders op dit moment nog niet zijn aangehouden en geen verklaringen hebben achtergelaten, is onzeker of deze daden verband houden met de jongste samenzweringstheorie over het 5G-netwerk of met al langer levende bezwaren tegen 5G.
Vervalste screenshots van sites van nieuwsmedia en instellingen zijn sinds het begin van de coronacrisis vaker verschenen op sociale media. Een maal werd zelfs de site van RTL Nieuws nagemaakt. De simpelste manier om ze te checken: ga na of het bericht inderdaad gepubliceerd is door het bewuste medium door op die site of in Google te zoeken op de kop.
Conclusie
[Update 13/4/2020] Toegevoegd: verwijzing naar de oudst bekende bron, het artikel van Niburu op 9 april 2020.
