Video op X toont geen recente kaping van voedselhulp in Gaza

Een video toont een recente kaping van voedselhulp in Gaza door Hamas.

Ongefundeerd

Israël weigert sinds maart om vrachtwagens met voedselhulp voor de bewoners van Gaza het gebied binnen te laten. Hierdoor is grootschalige hongersnood ontstaan in Gaza, zo waarschuwen de Verenigde Naties en honderd mensenrechten- en hulporganisaties. De situatie heeft gezorgd voor een kentering in de relatie tussen Europa en Nederland: twee extremistische, Israëlische ministers hebben een inreisverbod gekregen en de Israëlische ambassadeur is op het matje geroepen.

Volgens de Israëlische regering zou Hamas, de streng islamitische beweging die de afgelopen jaren regeerde in de Gazastrook, alle noodhulp stelen die het gebied binnenkomt. De Amerikaanse president Donald Trump herhaalde deze bewering tijdens een bezoek aan Schotland op 27 juli.

Op X gaat een video rond met een vrachtwagen waar vier mannen op zitten, waarvan er een een geweer draagt. Later in de video is te zien hoe een menigte mensen afrent op goederen die waarschijnlijk afkomstig zijn van de vrachtwagen. Volgens de betreffende posts, die tienduizenden tot honderdduizenden keren bekeken zijn, gaat het om een voedseltransport dat gekaapt is door Hamas. De indruk wordt gewekt dat het om een recente gebeurtenis gaat.

Volgens wetenschapsjournalist Maarten Keulemans van de Volkskrant toont de video een straat in de buurt van de grensovergang tussen Gaza en Egypte in de stad Rafah. Er zijn overeenkomsten tussen de straat in de video en het kruispunt bij de grensovergang, zoals een standbeeld in het midden van de weg en een routebord in de buurt van het standbeeld. Maar het gebrek aan Google Street View, waardoor we alleen af kunnen gaan op satellietbeelden, maakt een vergelijking lastig.

Maar met Google Lens is de oorsprong van de video te vinden. Het gaat om beelden van het Amerikaanse persbureau Associated Press die in Rafah zijn genomen. Volgens de beschrijving van de video op YouTube bestaat de menigte die de straat oprent uit mensen die snel zo veel mogelijk hulpgoederen proberen te verzamelen door tekorten aan water en eten in Gaza. Er staat niets geschreven over wie de mannen op de vrachtwagen zijn.

Het gaat alleen niet om recente beelden, maar beelden uit december 2023, drie maanden nadat de oorlog in Gaza begon. Destijds is deze video gebruikt in nieuwsberichten en op X met hetzelfde bericht dat Hamas hulpgoederen bedoeld voor Gaza zou kapen.

Het is lastig om te verifiëren of de mannen op de vrachtwagen leden van Hamas zijn omdat het in het algemeen moeilijk is om te verifiëren wie er achter het stelen van hulpgoederen zit. Reuters schrijft dat in een rapport van USAID, een Amerikaans agentschap dat ontwikkelingshulp verleent, er 156 incidenten zijn onderzocht waarin hulp bedoeld voor Gaza gestolen of verloren is. Hieruit bleek dat er geen bewijs is dat Hamas op grote schaal verantwoordelijk is voor die incidenten: 63 van de incidenten werden veroorzaakt door onbekende daders.

De conservatieve Israëlische krant The Jerusalem Post schreef over anonieme Israëlische legerofficieren die bijvallen dat er geen bewijs is dat Hamas voedselhulp steelt. Een woordvoerder van het Israëlische leger sprak dit tegen op X. The Jerusalem Post schreef later over ‘overweldigend bewijs’ van Hamasdiefstallen in Gaza: volgens de Israëlische regering zou 30 tot 50 procent van alle hulp gestolen worden door Hamas. Ook zouden er tekortkomingen zijn aan het rapport van Reuters, omdat de data gebaseerd zouden zijn op rapportages van hulporganisaties die onder ‘maffia-achtige’ omstandigheden moeten opereren.

De mannen zouden dus leden van Hamas kunnen zijn, maar ook bijvoorbeeld een militie die in het gebied opereert. Een voorbeeld hiervan is de Abu Shabab-groep die tegen Hamas strijdt voor Israël, alhoewel deze specifieke groep nog niet bestond toen de video werd gemaakt. En volgens de Arabische factcheckorganisatie Misbar toont de video helemaal geen gekaapte vrachtwagen. De mannen zouden volgens ooggetuigen bewakers zijn die de hulpgoederen beschermen tegen dieven.

De video met vier mannen op een vrachtwagen is afkomstig uit de stad Rafah in Gaza, maar toont geen recente diefstal van hulpgoederen. Het gaat om oude beelden die genomen zijn aan het eind van 2023 door Associated Press. Verder is niet duidelijk wie de mannen op de vrachtwagen zijn. Het zou kunnen gaan om Hamasstrijders, militieleden of bewakers die moeten optreden tegen diefstal.