Hoewel er geen persfotografen aanwezig waren bij de uitvaart van het 17-jarige moordslachtoffer Lisa uit Abcoude eind augustus, publiceerden een aantal Facebookpagina’s foto’s van haar begrafenis. In werkelijkheid zijn de bovenste foto en die linksonder in het bericht hieronder van de pagina Nederlands Vermaak gemaakt op de begrafenis van actrice Linda van Dyck in december 2023.
Een andere Facebookpagina, Nederland Vandaag, liet in een bericht over de begrafenis van Lisa een ANP-foto zien van de uitvaart van weerman Piet Paulusma in maart 2022.
Nadat het AD op 5 september een artikel wijdde aan dit bedrog, zetten de oplichters het direct om in nieuwe clickbait. Facebookpagina’s die zelf de valse foto’s hadden gepubliceerd, huilden krokodillentranen over deze ‘enorme klap voor nabestaanden Lisa’. De Facebookpagina Sportnieuws Update promoot zelfs een webartikel met screenshots van de bedrieglijke posts – waaronder een van Sportnieuws Update zelf (gearchiveerd).
Vietnamese vingerafdrukken
Wie zit er achter dit schaamteloze bedrog? Sportnieuws Vandaag is volgens de pagina zelf gevestigd in Utrecht: Stadsplateau 11, 3521 AZ Utrecht. Telefoonnummer: +31 30 202 4500. Adres en telefoonnummer zijn die van leasemaatschappij AutoBinck. Volgens de transparantiegegevens van Facebook zijn de beheerders in werkelijkheid gevestigd in Vietnam. Vandaar ook dat Utrecht volgens de pagina in ‘Hà Lan’ ligt – Vietnamees voor Nederland.
Er zijn meer signalen die een Vietnam-connectie verraden: de Facebook-pagina’s pushen links naar nieuwsartikelen waarin nog stukjes Vietnamese tekst rondslingeren.
Door te zoeken naar Nederlandstalige content over entertainment, sport en misdaad, met beheerders in Vietnam, vonden we 254 Facebookpagina’s, die de afgelopen twee jaar duizenden berichten postten met links naar pulpnieuwswebsites. Veel berichten zijn door meerdere pagina’s geplaatst. Ook de paginanamen zijn repetitief. Zo bestaan naast Goede tijden, slechte tijden Spoilers de pagina’s GTST Nieuws en Spoilers, en Nieuwste GTST Spoilers. Over de Vlaamse soap Familie zijn beschikbaar: Familie Nieuws, Familie Nieuws en Spoilers, en Familie Nieuws & Spoilers.
Bij elkaar hebben deze 254 Facebookpagina’s meer dan drie miljoen volgers. Die volgers zijn niet allemaal echt. De Nederlandstalige fanpagina F1 Insights News heeft 10.000 volgers, maar als je er doorheen scrollt, zie je onwaarschijnlijk veel niet-Nederlandse accounts van over de hele wereld. Het bedrog is overduidelijk bij de pagina Familie Fan Updates. Deze pagina is pas actief onder die naam sinds september, daarvoor heette hij Truc Nguyen. Toch heeft hij vijf dagen later al 10.000 volgers: eindeloos veel Facebookpagina’s met nul volgers en hetzelfde profielplaatje.
De pagina’s pushen berichten op websites die stampvol reclame staan – het verdienmodel van dit pulpnieuwsnetwerk. Goedetijden.com publiceerde tussen 16 augustus 2024 en 30 augustus 2025 3880 Nederlandstalige artikelen, wat neerkomt op gemiddeld 10 per dag. Jnews11.com postte van 16 oktober 2024 tot 11 september 2025 gemiddeld 8 Nederlandstalige artikelen per dag. De meest productieve site in de dataset van Nieuwscheckers is dailynews.0tnews.com, die publiceert in het Nederlands, Spaans en Engels. Vanaf de start op 5 september 2024 tot 11 september 2025 werden er maar liefst 9900 artikelen gepost, gemiddeld 27 per dag.
Waar komen die verhalen vandaan?
Pulpnieuws, AI-foto’s, plagiaat
Veel berichten over celebrity’s, ongelukken en misdaad op de Vietnamese pagina’s bevatten oud nieuws of zijn overdreven. Een aantal is geheel of deels verzonnen. Zo doneert coureur Max Verstappen volgens een bericht van 6 september ‘de volledige bonus van 12,9 miljoen dollar en sponsorinkomsten aan het initiatief voor daklozenopvang om 150 huizen met 300 opvangbedden te financieren.’ In een andere versie heeft Verstappen 3,3 miljoen dollar geïnvesteerd in een huis voor daklozen in zijn vroegere woonplaats Maaseik. Het huis op de foto hieronder bevindt zich inderdaad in Maaseik, maar het staat al sinds begin dit jaar te koop.
Het bericht links, over Verstappens aankoop van het eetcafé dat hij nog kende uit zijn studententijd, is ook verzonnen – Verstappen heeft nooit gestudeerd. De foto’s waarop hij restaurantcheffin Elena omhelst en eten serveert aan daklozen zijn AI-gegenereerd.
Een deel van de berichten berust op plagiaat. Zo is een artikel op de website goede tijden.com, over de terugkeer van Katja Schuurmans in GTST (gearchiveerd), woordelijk overgenomen van de site Shownieuws. Drie uur nadat de Facebookpagina van Shownieuws Katja’s comeback meldde, kon de pagina Goede tijden, slechte tijden Ventilatoren (sic) reclame maken voor de Vietnamese kopie.
Maar het grootste deel is pulpnieuws – niet per se nep, maar wel onbetrouwbaar en van makers die anoniem willen blijven. En het is internationale pulp.
Van Roemenië tot de VS
Herhaling is deel van het verdienmodel. Dezelfde verhalen worden gepubliceerd in verschillende talen. We zagen Facebookpagina’s en webartikelen in het Engels, Pools, Roemeens, Frans, Duits, Italiaans, Spaans, Deens en Zweeds – maar er is vast meer.
Berichten worden letterlijk vertaald, maar hetzelfde verhaalsjabloon kan ook worden herhaald met andere hoofdpersonen. Behalve Max Verstappen investeerden ook andere topsporters volgens Vietnamese pagina’s 3,3 miljoen dollar in een opvang voor dakloze jongeren.
Het Vietnamese pulpnieuwsnetwerk kwam de afgelopen twee jaar ook op de radar van factcheckers en onderzoekers in andere landen. Het Amerikaanse Snopes zag in augustus hoe sites uit Vietnam valse berichten publiceerden over de overstromingen in de VS. Ook AFP en LeadStories stuitten op fake nieuws met Vietnamese vingerafdrukken. Onderzoeker Marc Owen Jones bracht in mei 130 Engelstalige Facebookpagina’s in kaart met een totaal volgeraantal van 22 miljoen, die mikken op een vooral Amerikaans publiek.
De pulpnieuwsfabriek of -fabrieken staan dus in Vietnam – maar waar precies? De meest concrete gegevens over een van de producenten zijn achterhaald door de Zweedse onderzoeksjournalist Jonathan Lundberg. Zijn digitale detectivewerk leidde in augustus naar een internetmarketingbedrijf in Hanoi: Beeup. Op de site van het bedrijf trof hij foto’s aan van ‘dertig jonge Vietnamezen […] die buiten hun werk graag bier drinken, op het strand rondhangen en met elkaar voetballen.’
Hollands nieuws uit Hanoi
Lundberg stuitte net als Nieuwscheckers op artikelen geschreven door ‘hupchao’, maar Lundberg slaagt erin die naam te koppelen aan Ngo Dang Hung, de CEO van Beeup. Beeup staat ook vermeld onderaan de webartikelen die worden gepromoot door zo’n 60 procent van de 254 Facebookpagina’s die wij onderzochten. En Beeup heeft Facebook betaald om reclame te plaatsen voor een handvol van de Nederlandstalige pagina’s.
Op de eigen website gaat Beeup prat op een totaal aantal van meer dan 1.688 Facebookpagina’s. Beeup heeft niet gereageerd op vragen van Nieuwscheckers.
Made in Vietnam?
Beeup is niet de enige pulpnieuwsfabriek in Vietnam. Een deel van de Nederlandstalige Facebookpagina’s en berichten kan afkomstig zijn van andere producenten. Of daar ook Nederlanders bij betrokken zijn, is een open vraag: ook de factcheckers die eerder onderzoek deden naar pulp uit Vietnam durven geen harde uitspraken te doen over samenwerking tussen Vietnamese verdeelcentra en eventuele lokale exploitanten in de verschillende landen.
Dat buitenlandse producenten in staat zijn om massa’s nep- en pulpnieuws te produceren in andere talen, ook zonder ondersteuning van AI, is oud nieuws. Nieuwscheckers en LeadStories onthulden in 2019 een netwerk van Macedonische spamclans die met Engelstalige berichten via Facebook en Twitter een internationaal publiek bereikten, ook in Nederland.
Aan de halfslachtige maatregelen van socialemediaplatforms tegen deze ultra-lagekwaliteitsmedia is ook weinig veranderd. Toen Nieuwscheckers in samenwerking met Leidse dataonderzoekers het bereik van Nederlandstalig pulpnieuws op Facebook peilde in de jaren 2013 tot en met 2017, bleken die via Facebookpagina’s miljoenen Nederlanders te bereiken. Sterker nog: hun berichten werden veel vaker gedeeld en geliket dan berichten van pagina’s van bekende nieuwsmedia als De Telegraaf, NOS en NU.nl. Maatregelen van Facebook om deze pulp te onderdrukken leken de exploitanten vooral aan te zetten tot het opvoeren van de productie.
Die productie gebeurt nu, mede dankzij AI, fabrieksmatig en met een wereldwijde dekking.
Meta heeft niet gereageerd op vragen van Nieuwscheckers over maatregelen tegen het Vietnamese netwerk.
