Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.

Bewering

De Amerikaanse overheid besteedde 8 miljoen dollar om muizen transgender te maken

Oordeel

Ongenuanceerd

Bron van bewering

Op 4 maart gaf de Amerikaanse president Donald Trump een speech in het Congres. Daarin maakte hij een opmerking over 8 miljoen dollar die zou zijn besteed aan het ‘transgender maken van muizen’ [23:48 in video], volgens hem een van de vele voorbeelden van verspilling van overheidsgeld. Diverse Amerikaanse media berichtten over Trumps uitspraak, vaak in de vorm van een factcheck, zoals Rolling Stone, PBS en CNN. Het oordeel varieert. Sommigen media menen dat er sprake is van spraakverwarring: enkele projecten gebruiken transgene (genetisch gemodificeerde) muizen en dat klinkt in de verte naar transgender, maar het heeft er niets mee te maken.

CNN oordeelde tijdens de speech van Trump dat de uitspraak onwaar was, maar nuanceerde dat later naar een ‘gebrek aan context’. Die correctie leidde weer tot leedvermaak bij concurrent FoxNews. In Nederland besteedden onder meer NieuwRechts en Trouw aandacht aan Trumps bewering. Volgens Trouw was het ‘een uitspraak die later door Amerikaanse factcheckers als misinformatie werd geïdentificeerd’, maar de krant geeft daarbij geen uitleg.

Kort na de speech postte het Witte Huis een persbericht, waarin de bewering wordt herhaald, plus een lijst met zes onderzoeksprojecten waarop het totaalbedrag van 8 miljoen is gebaseerd. De begeleidende tekst stelt dat de president heeft gewezen op voorbeelden van “verspilling, fraude en misbruik gefinancierd door de Amerikaanse belastingbetaler, waaronder 8 miljoen dollar uitgegeven door de regering Biden ‘om muizen transgender te maken’.”

De titel van het persbericht van het Witte Huis stelt: “Yes, Biden Spent Millions on Transgender Animal Experiments.” Dat laatste kun je vertalen als ‘dierproeven in het kader van transgenderonderzoek’ en dat roept een ander beeld op dan ‘muizen transgender maken’. Daags na de toespraak scherpte Trump de framing verder aan door tijdens een interview te spreken over ‘transgender operaties op muizen’.

Waarom is dit ongenuanceerd?

Context bepaalt de lading van Trumps beweringen: hij maakte zijn opmerking over muizenonderzoek in een langere opsomming over uitgaven van de Amerikaanse overheid aan onder andere projecten rond diversiteit in het buitenland. Sinds zijn terugkeer in het Witte Huis draait de Amerikaanse regering  diversiteitsbeleid (DEI) terug, en worden transgenderrechten en vergoeding van transgenderzorg sterk ingeperkt.

Geld voor medisch onderzoek ten behoeve van transgenderzorg is door die bril bekeken een logisch doelwit voor Trump, ook omdat hij zich ermee kan afzetten tegen beleid van zijn voorganger Joe Biden. Lopend transgenderonderzoek binnen de NIH wordt dan ook beëindigd.

De lijst met projecten die het Witte Huis aanhaalt, linkt naar de NIH. Daarin staat naast het gehonoreerde bedrag en de aanvrager ook de opzet en het doel van het onderzoek. De tekst geeft redelijk zicht op de link tussen een project en medische vraagstukken uit transgenderzorg. Overigens is de financieringsperiode bij het merendeel van deze specifieke onderzoeksprojecten inmiddels afgerond.

Zes projecten

Project 1. (455.000 dollar) [Archive] is gericht op het effect van hormoonbehandelingen op het immuunsysteem en reacties op vaccins. De onderzoekers gebruiken daarvoor een muismodel dat hormoontherapie nabootst voor de transitie van man naar vrouw bij mensen. Volgens de onderzoekers is er “een aanzienlijk gebrek aan kennis over de immunologische respons van transgenders, een populatie die een aanzienlijk hoger risico loopt op hiv en andere soa’s. Om deze kennisleemte op te vullen, stellen we voor om een diermodel te ontwikkelen van hormoontherapie om de effecten van oestrogeen/anti-testosterontherapie op de immuunrespons van HIV-vaccins te bestuderen.”

Project 2. (2.500.000 dollar) [Archive]wil kennis genereren over de gevolgen van hormoontherapie bij transgender mannen. De huidige medische richtlijnen adviseren het invriezen van eicellen voordat gestart wordt met hormoontherapie, ervan uitgaande dat iemand onvruchtbaar zal worden. Deze studie wil bekijken of die onvruchtbaarheid omkeerbaar is. Door vrouwelijke muizen testosteron toe te dienen op een manier die ‘de gendertransitie nabootst’ kunnen de effecten op de vruchtbaarheid tijdens en na de hormoontherapie in kaart worden gebracht. Mogelijk leidt dat in de toekomst tot aanpassing van medische richtlijnen.

Project 3. (299.940) [Archive] gaat met muismodellen onderzoeken hoe testosterontherapie bij vrouwen het risico op borstkanker beïnvloedt en de effectiviteit van borstkankerbehandeling. “Trans-masculiene personen die testosterontherapie krijgen zijn nu een punt van zorg omdat er heel weinig bekend is over hoe zulke hoge testosteronniveaus de borsten en daarmee het risico op het ontwikkelen van borstkanker beïnvloeden.” Onderzoek bij mensen kost tientallen jaren; muizen verouderen veel sneller en daardoor levert proefdieronderzoek volgens de onderzoekers eerder inzichten.

Project 4. (735.113 dollar) [Archive] kijkt met muizenexperimenten naar de invloed van hormoontherapie op de rijping van het skelet bij transgenders en de rol die darmbacteriën (microbioom) daarin spelen. Hormoontherapie start vaak tijdens de adolescentie, dezelfde periode waarin de vorming van het skelet de laatste fase ingaat. “Het project is belangrijk omdat de skeleteffecten van hormoontherapie een belangrijk medisch aandachtspunt vormen in de transgendergeneeskunde.”

Project 5. (1.200.000 dollar) [Archive] onderzoekt hoe hoge testosteronniveaus het vrouwelijke hormonale- en voorplantingssysteem beïnvloeden. Er wordt gekeken naar transgender mannen die testosterontherapie krijgen plus experimenten met transgene muismodellen. Het project levert volgens de onderzoekers informatie voor toekomstige medische behandelingen die de voortplantingsfunctie kunnen herstellen.

Project 6. (3.100.000 dollar) [Archive] wil meer inzicht krijgen in hoe vrouwelijke hormonen (oestrogenen) de ontwikkeling en ernst van astma beïnvloeden. Het is al langer bekend dat vrouwen vanaf de puberteit vaker en ernstiger astmaklachten ontwikkelen dan mannen, maar hoe dat komt is nog grotendeels een vraagteken. Tegelijkertijd kijken de onderzoekers ook naar de effecten van hormoontherapie op longontsteking bij transgendervrouwen. Het project vult volgens de onderzoekers “een belangrijke leemte in het begrip van hoe hormoontherapie het risico op en de ernst van astma bij transgendervrouwen kan beïnvloeden.”

De zes projecten richten zich kortom op vragen uit de transgenderzorg, waarbij muizen worden gebruikt om mechanismen te onderzoeken. Daarbij wordt vaak met hormonen een deel van de transitie bij mensen nagebootst.

Conclusie

De Amerikaanse overheid heeft via onderzoeksubsidies van de NIH inderdaad miljoenen besteed aan onderzoek in het kader van transgenderzorg. Daarbij wordt in sommige experimenten door hormoonbehandeling geprobeerd om een deel van de transitie bij de mens na te bootsen. Doel van de studies is het beantwoorden van medische vragen uit transgenderzorg, zoals de effecten en risico’s van  hormoontherapie.

arno van t hoog

Arno van 't Hoog

Factchecker Nieuwscheckers

Arno van ’t Hoog is wetenschapsjournalist en werkt als factchecker voor Nieuwscheckers. Als wetenschapsjournalist, gespecialiseerd in …
Profiel-pagina