Metadata zijn ‘data over data‘. Bij foto’s heten ze EXIF-data (van: Exchangeable Image File Format ) en laten ze bijvoorbeeld zien wanneer en waar een foto is gemaakt en met wat voor camera.
Een handige tool die je kan gebruiken om de EXIF-data van een foto te lezen, is InVID. Dat is een gratis browserextensie voor Google Chrome en Firefox: om hem te gebruiken, moet je hem even downloaden. In onderstaande video laten we zien hoe je gemakkelijk je dan de EXIF-data kan lezen van een foto.
Met InVID is het dus mogelijk om de specifieke coördinaten te achterhalen van de plek waar de foto is gemaakt. De tool zit bovendien gekoppeld aan Google Maps, waardoor je kan doorklikken naar de kaart en eventueel naar Google Streetview.
Zelf aan de slag
Met onderstaande foto testen we of InVID ons inderdaad de metadata geeft waar we naar op zoek zijn. We willen graag weten waar de foto precies is gemaakt.
We slaan de foto – ontvangen per mail – op en openen de InVID-extensie in Google Chrome. Daar treffen we de volgende informatie aan:
Klik op ‘view GPS location’ om naar Google Maps te gaan. We zien dat de foto gemaakt is op een kruispunt in Den Haag, vlakbij station Hollands Spoor.
Als we dat controleren met Google Streetview, zien we inderdaad dat de foto op dezelfde plek is genomen.
Belangrijk om te weten is dat je niet altijd zo makkelijk achterhaalt waar een foto is gemaakt. Socialemediaplatforms, zoals Facebook, Twitter en Instagram, verwijderen de EXIF-data op het moment dat de foto wordt geüpload. Maar als je een foto mailt, blijven de EXIF-data aanwezig.
Verder moet degene die de foto heeft gemaakt de locatiefunctie hebben ingeschakeld. Als dat niet het geval is, is de locatie niet beschikbaar. De foto van het Haagse kruispunt hierboven bevat al die data wel, dus je kunt het zelf uitproberen (en dan bijvoorbeeld ook zien dat de foto is gemaakt op 26 juni, met een iPhone SE).
Twee voorbeelden
In het verleden hebben wij een aantal keren gebruikgemaakt van InVID om de locatie van een foto te achterhalen. Een recent voorbeeld is de foto van twee lachende mannen voor de brandende Notre Dame in Parijs. Factcheck-organisatie Politifact beschuldigde de Russische website Sputnik van het verspreiden van een gemanipuleerde foto, maar wij concludeerden onder meer op basis van de EXIF-data dat die beschuldiging onterecht is.
Een ander voorbeeld stamt uit 2017. Toen publiceerden diverse nieuwsmedia dat de 17-jarige Bram van Stadt 100.000 euro had verdiend nadat hij 800 euro had geïnvesteerd in bitcoins. Ook toen achterhaalden we (onder meer) door metadata dat het om een verzonnen verhaal ging van drie scholieren die wilden weten of zij een nepnieuwsbericht gepubliceerd konden krijgen in de media.
Er zijn meer tools om EXIF-data te lezen (bijvoorbeeld Jeffrey’s Image Metadata Viewer, maar het voordeel van InVID is dat deze tool een hele gereedschapskist biedt. Je kunt er bijvoorbeeld ook de originele bron van een foto of video mee traceren. Over dat laatste schreven we kort geleden een artikel, dat je hier kan lezen.
