Donderdag 2 februari kwam het onderwerp migratie uitgebreid aan bod tijdens de plenaire vergadering in de Tweede Kamer. Nieuwscheckers nam een aantal opvallende uitspraken onder de loep.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
1. Anne Mulder (VVD)
“Ik heb het net al bij interruptie gezegd: vorig jaar zijn 180.000 mensen de Middellandse Zee overgestoken en zijn 4.500 mensen verdronken.”
Deze uitspraak van VVD-Kamerlid Mulder klopt niet. Volgens cijfers van de Verenigde Naties werd de Middellandse Zee in 2016 in totaal door 362.376 mensen overgestoken en zijn er hierbij 5096 mensen verdronken.
Wellicht heeft Mulder zich gebaseerd op een artikel van Nu.nl, uit april 2016. Toen ging het inderdaad nog om 180.000 mensen die tot dan toe in 2016 de Middellandse Zee over hadden gestoken.
2. Harry van Bommel (SP)
“Een ouder echtpaar dat op Schiphol strandde (door het inreisverbod van Donald Trump, red.), kreeg niet eens voldoende te eten.”
SP-Kamerlid Harry van Bommel baseerde deze uitspraak op een artikel dat 2 februari jl. in De Volkskrant is gepubliceerd. Daarin schreef Dion Mebius, die het desbetreffende echtpaar Abdolghasem Eshaghi (58) en Kobra Alizadeh (68) interviewde, dat zij drie maaltijdbonnen en één hotelovernachting hebben ontvangen. Deze Nederlandse gastvrije houding kan snel worden vergeten wanneer men weet dat het echtpaar in het totaal vijf dagen op Schiphol bivakkeerde.
De aanleiding van deze check ligt in de eerste berichtgeving over dit echtpaar. Parool-journalist Tom Kieft schreef namelijk op 31 januari jl. over diner- en ontbijtbonnen die de gestrande reizigers van KLM hebben gekregen. Maar na een interview met het Iraanse echtpaar, kwam ook hij erachter dat ze maar voor één dag maaltijdbonnen kregen en sliepen in de openbare lounge, die de laatst nacht werd ingewisseld voor een hotel. Harry van Bommel overdreef dus niet: drie maaltijden per dag is voldoende, maar drie maaltijden voor vijf dagen, zijn er twaalf te weinig.
KLM heeft de gedupeerden wel een retourvlucht aangeboden naar waar ze vandaan waren vertrokken, iets waar de andere gestrande reizigers gebruik van hebben gemaakt. Je kunt je afvragen of de reizigers de hele periode onder de verantwoordelijkheid van de KLM vielen. Het beeld dat de media toonden liet zien dat niemand wist wat er aan deze situatie moest worden gedaan. Want waar was de IND of wat deed Schiphol zelf bijvoorbeeld?
3. Kees Verhoeven (D66):
“Ik reageer even op de zinsnede ‘de zorgen van de mensen’, voorzitter. Een grote meerderheid in Nederland staat ervoor dat wij als welvarend land mensen opvangen die vluchten voor hun leven. Daar staat de meerderheid van dit land voor.”
Bij deze uitspraak van D66-Kamerlid Verhoeven valt een belangrijke nuance aan te brengen. De recentste cijfers wat betreft dit onderwerp komen uit het ‘Continu Onderzoek Burgerperspectieven’ uit juni 2016, van het Sociaal en Cultureel Planbureau, waarbij met behulp van aselecte steekproeven enquêtes onder een deel van de bevolking worden gehouden.
Volgens dit onderzoek is inderdaad een grote meerderheid, te weten 63% van de Nederlanders, het eens met de stelling ‘het is onze morele plicht mensen toe te laten die vluchten voor oorlog en vervolging’. Daarentegen is 56% het (zeer) oneens met de stelling ‘Nederland moet meer vluchtelingen opnemen dan het nu doet’. Dit lijkt een merkwaardige tegenstrijdigheid, maar volgens het onderzoek hebben veel mensen gemengde gevoelens bij dit onderwerp, en kunnen ze zich bij beide kanten wat voorstellen. Ze vinden dat opvang een morele plicht is én maken zich zorgen over hoe het verder moet.
4. De heer De Roon (PVV):
“Nu het toch over asielzoekers gaat, wil ik toch nog even terug naar die ‘executive order’ van president Trump. Daar staat namelijk ook in dat hij in dit jaar 50.000 — 50.000! — asielzoekers wil opvangen in de Verenigde Staten. Maar de superrijke Golfstaten vangen nul asielzoekers op. Nul!”
In de ‘executive order‘ van Trump verklaart hij dat hij de opvang van méér dan 50 duizend vluchtelingen in 2017 in de Verenigde Staten ongewenst zou vinden. Het klopt dus dat de Amerikaanse president in 2017 50.000 asielzoekers wil opvangen in de VS.
De migratiecijfers van de Golfstaten heeft Nieuwscheckers opgevraagd bij het United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR). Op basis van rapporten van de overheden van de betreffende landen meldt de organisatie dat de landen zelf zeggen een groot aantal vluchtelingen opnemen. Zo zouden de Verenigde Arabische Emiraten 250 duizend vluchtelingen opnemen, Qatar 62 duizend, Bahrein 30 duizend, Koeweit 150 duizend, Oman 5 duizend en zou Saudi Arabië zelfs 959.393 vluchtelingen hebben gehuisvest.
Het UNHCR meldt echter dat deze cijfers uiterst discutabel zijn en met een flinke korrel zout genomen moeten worden; de overheden zouden nogal sjoemelen met de aantallen. Sterker nog: volgens het UNHCR nemen de Golfstaten helemaal géén asielzoekers op, zoals De Rhoon zei tijdens het debat.
5. Harry van Bommel (SP)
“Deelt de minister van Buitenlandse Zaken die opvatting? 90% van de migranten die Italië bereiken, is afkomstig uit Libië.”
Deze uitspraak van SP-Kamerlid Van Bommel is is wat ongelukkig geformuleerd. 90% van de migranten die Italië bereiken zijn via Libië gereisd, maar zijn dus niet per definitie afkomstig uit Libië. Volgens cijfers van het UNHCR is de meerderheid van de migranten die Italië hebben bereikt, afkomstig uit Syrië (23%).
6. Raymond de Roon (PVV)
Over het inreisverbod van Donald Trump: “President Trump geeft voorrang aan wat hij essentieel acht voor de veiligheid van zijn eigen onderdanen. Daartoe heeft hij niet alleen het recht, hij is natuurlijk ook gewoon verplicht om dat te doen.”
Deze uitspraak van PVV-Kamerlid De Roon is discutabel. Uiteraard is het, zoals meneer De Roon aangeeft, Donald Trumps recht én verplichting om de veiligheid van het Amerikaanse volk te waarborgen.
De manier waarop is een tweede: de Amerikaanse president heeft zeker niét het recht zijn onderdanen op deze manier, met het inreisverbod, te beschermen. Het inreisverbod is in strijd met artikel 3 (non-discriminatie) en artikel 33 (verbod tot uitzetting of terugleiding) van het Vluchtelingenverdrag, door de VS op 28 juli 1951 in Genève ondertekend.
- Artikel 3 houdt in dat ‘de Verdragsluitende Staten zonder onderscheid naar ras, godsdienst of land van herkomst de bepalingen van dit Verdrag op vluchtelingen toepassen’.
- Artikel 33 houdt in dat ‘de Verdragsluitende Staten, op welke wijze ook, geen vluchteling zal uitzetten of terugleiden naar de grenzen van een grondgebied waar zijn leven of vrijheid bedreigd zou worden op grond van ras, godsdienst, nationaliteit, het behoren tot een bepaalde sociale groep of zijn politieke overtuiging’.
Artikel 33 is pas van toepassing als de vluchteling al in transit is; als ze nog buiten Amerika zijn, mogen ze geweigerd worden. Artikel 3 is echter altijd van toepassing. Wat Trump doet – onderscheid maken op basis van land van herkomst – mag dus niet.
Inmiddels heeft de federale rechtbank in Seattle het inreisverbod voor de hele VS opgeschort. Inwoners van de staat zouden er schade onder lijden en het inreisverbod strijdig zijn met de grondwet en discriminatie in de hand werken.
