Nederland zou de grootste nettobetaler van de Europese Unie zijn. Emile Roemer zei het onlangs bij De Gelderlander, weblog GeenStijl schreef er vorig jaar over en in het gesprek met de Duitse televisiezender Das Erste op 26 februari stelde ook Geert Wilders dat we in Nederland per hoofd van de bevolking het meeste zouden bijdragen aan de Europese Unie.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Nederland grootste nettobetaler?
De inkomsten en uitgaven van de Europese Unie worden niet altijd even overzichtelijk in kaart gebracht, waardoor er verschillende cijfers en uitkomsten rondzwerven op het internet. Nieuwscheckers dook in de cijfers en rapporten.
“When it comes to Brussels, we are pro capita the biggest net contributor to the European Union”
– Geert Wilders bij het interview voor het Duitse Das Erste, na ongeveer 25 minuten
Cijfers en rapporten
De Europese Unie krijgt geld van alle 28 lidstaten, om dit geld vervolgens weer over dezelfde lidstaten te verdelen in de vorm van landbouwsubsidies of bijdragen uit structuurfondsen. Kort gesteld: deze fondsen hebben als doel om de welvaartsverschillen tussen de lidstaten te verkleinen. Welvarende landen als Duitsland, Zweden en Nederland dragen daarom netto meer bij dan dat ze aan subsidies ontvangen. De armere lidstaten Litouwen, Bulgarije en Hongarije ontvangen juist meer geld van de Europese Unie dan dat ze bijdragen.
Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) scheppen duidelijkheid. In een rapport uit december 2016 (over de financiën van de EU in 2015) schrijft het CBS dat Nederland inderdaad bij de top behoort als het gaat om de financiële bijdrage aan de Europese Unie. Nederland betaalde in 2015 5,8 miljard euro en kreeg voor 2,3 miljard euro aan subsidies. Netto droeg ons land in dat jaar dus 3,5 miljard euro bij aan de Europese Unie.
In het rapport van het CBS worden twee methoden gebruikt om inzicht te geven in hoeveel de lidstaten bijdragen aan de EU. Op basis van het operationeel begrotingsoverzicht[[ontvangsten minus afdrachten land ]] staat Nederland tussen 2000 en 2015 gemiddeld gezien bovenaan de lijst van nettobetalers: het operationeel begrotingsevenwicht komt uit op 0,41 procent van het bruto nationaal inkomen (bni). In hetzelfde rapport bracht het CBS ook in kaart welk land er per persoon het meeste afdraagt aan de EU. Nederland staat met 207 euro hoog in de lijst, maar nog net achter Zweden, dat met €212 iets meer per persoon betaalt.
Zoals op NieuwsCheckers vaker het geval is gebleken, gaat het er ook hier dus om hoe je de cijfers interpreteert. Ja, Nederland is de grootste nettobetaler als je kijkt naar hoeveel procent er van het bruto nationaal inkomen wordt afgedragen. Nee, per hoofd van de bevolking betalen de Zweden nog net iets meer. Het moge duidelijk zijn dat Nederland een grote financiële bijdrage levert aan de Europese Unie. Toch is de uitspraak van Wilders op de Duitse televisie feitelijk onjuist, al is het verschil tussen koploper Zweden en second-best Nederland niet groot.
Gevolgen van Brexit
Er kan echter een kanttekening geplaatst worden bij het bedrag dat er moet worden afgedragen: tussen 2014 en 2020 krijgt Nederland elk jaar een afdrachtskorting van 1 miljard euro op de afdracht aan de Europese Unie. Deze kortingen zijn niet meegenomen in de berekeningen van het CBS, omdat de kortingen pas vanaf 2017 worden uitbetaald. Reken je de korting wél mee, dan zou er per hoofd van de Nederlandse bevolking ongeveer 150 euro aan de EU worden betaald. Uit dit rapport van de Europese Unie blijkt dat onder andere grootbetaler Zweden deze korting ook krijgt, met als gevolg dat Nederland en Zweden een paar plaatsen zullen dalen in de ranglijst van nettopositie per capita.
Overigens moeten we niet te vroeg juichen: het Verenigd Koninkrijk leverde een grote bijdrage aan de Europese Unie, maar door Brexit zal er een gat ontstaan dat andere welvarende lidstaten moeten opvullen. Het zou dus zomaar kunnen dat ons land in de komende jaren nog meer belast gaat worden.
Uit hetzelfde interview checkten we twee uitspraken van Wilders over criminaliteit onder Marokkaanse jongeren.
