Fors risico op beroerte, Alzheimer en Parkinson voor vrouwen boven de 45

Bijna helft 45-jarige vrouwen krijgt ongeneeslijke hersenziekte

Waar

Bijna de helft van de vrouwen vanaf 45 jaar en ouder krijgt in de loop van hun verdere leven een ongeneeslijke hersenziekte, meldden diverse media begin oktober. Onder meer RTLnieuws , Metro, Algemeen Dagblad en RTV Rijnmond brachten dit bericht. Bron van dit nieuws was een persbericht van het Erasmus MC in Rotterdam, naar aanleiding van het verschijnen van een wetenschappelijke publicatie. Het persbericht beschrijft de hoofdconclusies van het onderzoek:

In het persbericht en in de media komen de epidemiologen aan het woord die het onderzoek hebben gedaan aan de hand van medische gegevens van ruim 12.000 Rotterdammers, die 25 jaar zijn gevolgd.

Het persbericht en de meeste media noemen dezelfde getallen als de wetenschappelijk publicatie. “The lifetime risk for any of these diseases at age 45 was 48.2%  in women and 36.2% in men.” Overigens beschrijft de studie alleen de diagnose en wordt er geen inschatting gemaakt van de ziektelast of ernst van symptomen;  sommige mensen houden bijvoorbeeld na een kleine beroerte relatief weinig klachten over.

Toch lijkt de bewering dat de helft van alle vrouwen van 45 jaar en ouder een hersenziekte zal krijgen aan de forse kant. Silvan Licher, de eerste auteur van het artikel, snapt dat mensen opkijken van zo’n hoog risico. “Dit onderzoek was natuurlijk niet bedoeld om mensen bang te maken. Voor andere ziektes zijn dit soort risico’s al veel langer bekend.”

Zo overlijdt een op de vier mensen aan een hartziekte, terwijl een op de drie kanker krijgt. Licher: “Dat zijn ook forse aantallen. De relatieve onbekendheid met de risico’s op deze hersenziektes was een van de redenen om dit resultaat in een bericht naar buiten te brengen. Hieruit blijkt dat dementie of beroerte niet zo maar een paar mensen treft: het komt veel voor. Sterker nog, we gaan er in de komende jaren meer mee te maken krijgen, omdat we gemiddeld ouder worden.”

Er zijn veel verschillende hersenziekten, maar daarvan zijn beroertes, dementie en Parkinson de meest voorkomende bij oudere mensen, zegt Licher. “Die drie veroorzaken bovendien de meeste invaliditeit en sterfte. Verder zijn er allerlei aanwijzingen dat deze ziekten onderling overlappen. Zo zagen wij in eerder onderzoek dat mensen die een herseninfarct doormaken, een hoger risico hebben om later dement te worden. Andersom geldt dat waarschijnlijk ook: mensen die eerst dement worden, lopen een hoger risico een beroerte te ontwikkelen. Daarnaast hebben mensen met Parkinson een hoger risico om later dement te worden.”

Vrouwen lopen duidelijk een groter risico, en dat is volgens Licher voor een groot deel te verklaren door het verschil in levensverwachting: in Nederland worden vrouwen gemiddeld 3 jaar ouder dan mannen. “In die periode krijgen ze wel meer kans om een van deze drie aandoeningen te ontwikkelen, doordat het risico daarop vooral boven de tachtig jaar sterk toeneemt.”

Dementie, beroertes en Parkinson treffen vooral mensen op hogere leeftijd. Dat vrouwen meer risico lopen dan mannen komt vooral doordat vrouwen gemiddeld ouder worden. Dat die huidige kans voor vrouwen oploopt tot bijna 50 procent lijkt op het eerste gezicht hoog, maar ligt in dezelfde ordegrootte als het levenslange risico op kanker en hart- en vaatziekten. Wel zorgt het gebruik van de beladen term ‘ongeneeslijk’ bij een lekenpubliek waarschijnlijk voor een schrikeffect, terwijl de studie niet kijkt naar de ziektelast en eventuele behandeling van symptomen.

• Licher S et al (2018) Lifetime risk of common neurological diseases in the elderly population. J Neurol Neurosurg Psychiatry. doi: 10.1136/jnnp-2018-318650.