Jan Schellens en René Bernards van het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis hebben een oplossing gevonden om de kosten te drukken van kankergeneesmiddelen. In De Wereld Draait Door beweerden ze met een kilo geneesmiddel half Amsterdam te kunnen behandelen. Geloven de onderzoekers van het AVL plotseling in homeopathie?
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
René Bernards, hoogleraar in het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis, zit op 8 februari samen met zijn collega Jan Schellens (internist oncoloog) aan tafel bij Matthijs van Nieuwkerk. Ze praten over hele dure kankermedicijnen. Dan zegt Bernards:
“Wij hebben een nieuwe toepassing gevonden van een bestaand middel. Dit hebben wij zelf gemaakt in de apotheek van het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis: één kilo voor tienduizend euro! Ik kan nu de halve stad Amsterdam behandelen met dat middel.”
Hoewel Bernards deze getallen niet letterlijk zal hebben bedoeld, dook Nieuwscheckers in zijn uitspraak.
“Wat betreft de dosis, elke drug heeft zijn eigen dosis”, meent Sjoerd Van der Burg, hoogleraar immunotherapie aan Universiteit Leiden en hoofd van het onderzoekslaboratorium in het LUMC. “Daarnaast hangt het ook van het gewicht van de patiënt af”, zegt Bernards. “Dikke patiënten zijn duurder dan dunne.”
Voor het specifieke middel van Schellens en Bernards weten ze de precieze dosering: 400 mg per dag per patiënt. “Met één kg kan je 6,8 patiënten een jaar lang behandelen” stelt Bernards.
Toen we hem vroegen hoe hij erbij kwam dat hij de halve stad Amsterdam [[Amsterdam telt circa 850 duizend inwoners, dus zouden 425 duizend patiënten kunnen worden behandeld met een kilo medicijn.]] zou kunnen behandelen met dit middel, verklaarde hij dat half Amsterdam was bedoeld als hyperbool. [[Een hyperbool is een overdrijving. Doorgaans wordt een hyperbool niet letterlijk genomen.]] Die hyperbool gebruikte hij om de nadruk te leggen op het feit dat hun oplossing een stuk goedkoper is dan de medicijnen die door farmaceutische bedrijven op de markt gebracht worden.
Het kostenplaatje
In de uitzending komt naar voren dat de farmaceutische industrie die de geneesmiddelen tegen kanker op de markt brengt een monopoliepositie heeft en dus kan vragen wat ze wil.
Koos van der Hoeven, voorzitter van de werkgroep Toegankelijkheid Dure Kankergeneesmiddelen van de Signaleringscommissie Kanker (SCK), zegt dat de kosten per patiënt soms wel oplopen tot 100.000 euro per jaar. Maar de medicijnen tegen kanker werken vaak beter in combinaties. Er zijn nu al een aantal combinaties van kankerbehandelingen die wel 180.000 euro per patiënt per jaar kosten en dit blijft alleen maar stijgen.
De kosten rijzen daardoor de pan uit. Ook het aantal kankerpatiënten groeit. Er kunnen hierdoor onwenselijke situaties ontstaan waarbij de medicijnen voor de juiste behandeling niet meer betaald kunnen worden. Hierdoor krijgt de patiënt niet de beste behandeling.
De oplossing
Bernards en Schellens komen met een radicale oplossing voor deze dure kankerbehandelingen. Wanneer een patent op een kankermedicijn na 20 jaar afloopt, bedragen de kosten nog maar een klein gedeelte (zo’n vijf procent) van de huidige kosten. Er zijn veel middelen waarvan het patent nu afloopt. Voor die middelen kun je nieuwe toepassingen zoeken.
De kankerexperts hebben zelf een nieuwe toepassing gemaakt op een reeds bestaand geneesmiddel in het laboratorium van het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis. Ze maakten één kilo voor tienduizend euro. Als je dat omrekent, kost dat per patiënt per jaar ongeveer 1500 euro. Dit is beduidend lager dan de huidige kosten. Bernards en Schellens zijn een eind op weg, maar moeten nog wel aantonen of het werkzaam is.
Conclusie
Hoogleraar Bernards van het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis vertelde in De Wereld Draait Door dat hij voor 10 duizend euro een kilo kankermedicijn kon maken waarmee half Amsterdam behandeld kon worden. ‘Half Amsterdam’ noemde hij als overdrijving, om duidelijk te maken dat zijn geneesmiddel veel goedkoper is dan dat van farmaceutische bedrijven. Met zijn methode kost het behandelen van één kankerpatiënt 1500 euro per jaar, terwijl de behandeling van één patiënt met medicijnen van de farmaceutische industrie 100 duizend euro per jaar kost.
