Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering
Twee video’s bewijzen dat twee vrouwelijke Hamasterroristen zich voordoen als burgerslachtoffers van een Israëlisch bombardement.
Oordeel
Onwaar
Bron van bewering
De grootste verbreiding kreeg deze bewering door een tweet van de Britse Oli London, wiens voornaamste claim to fame is dat hij intensieve plastische chirurgie onderging om te lijken op een lid van een Zuid-Koreaanse boyband. Zijn bericht (archief), gepost op 20 oktober, is inmiddels meer dan 5,6 miljoen keer gezien en meer dan 22 duizend maal geretweet. Het aantal reacties nadert de vierduizend.
Het bericht van Oli London werd onder meer geretweet door de Leidse rechtsgeleerde Afshin Ellian, met het commentaar: ‘Dit is wat onze media niet weet of wil weten. Zie de Hamasvrouwen!’ (archief). Ellian heeft de tweet verwijderd nadat wij hem op de onjuistheid attendeerden. De twee video’s verschenen ook op Reddit en Facebook en bij de Engelse Express.
Waarom is dit onwaar?
De bewering dat de tweede video de vrouwen uit de eerste laat zien, maar vermomd als burger, is onjuist. Om te beginnen lijken de vrouwen uit beide video’s niet op elkaar, wat beter te zien is in de versie op Reddit, die van hogere kwaliteit is. Belangrijker is dat de eerste video van de Westbank stamt en de tweede is opgenomen in Gaza Stad.
Video 1
Video 1 toont een herdenkingsbijeenkomst in het vluchtelingenkamp Balata bij Nablus, op de Westbank. De video en foto’s van de gebeurtenis verschenen op 28 september 2023 op het Telegramkanaal van het Palestijnse nieuwsmedium PalpostN (archief). Een andere fotoreportage is hier te vinden.
De vrouw rechts op het screenshot hierboven is de moeder van Muhamad Hashash (17), die op 20 juni 2023 samen met Ala’Mahdi Al-Fateh (18) omkwam toen explosieven waar zij aan werkten ontploften. Zij komt ook aan het woord in deze video van 21 juni over de begrafenis van haar zoon, en in een video van 28 augustus, zittend bij zijn graf.
Video 2
De tweede video laat twee rouwende vrouwen zien bij de ingang van het Al-Shifa Ziekenhuis in Gaza-Stad. De video werd op 9 oktober door PalpostN gepost op Instagram. Links onderin staat de naam van de maker: de Palestijnse journalist Hani Abu Rezeq.
'Crisisacteurs'
Beschuldigingen over het in scène zetten van slachtofferschap circuleerden ook tijdens de oorlog in Oekraïne. In de context van het conflict tussen Israël en Hamas zien we ze eveneens frequent passeren. Wanneer de beschuldigingen tegen Palestijnen gericht zijn, krijgen ze vaak het label ‘Pallywood’. Net als BBC-factchecker Shayan Sardarizadeh, die sinds de inval van Hamas in Israël op 7 oktober desinformatie over de oorlog monitort op Twitter, is onze indruk dat zulke beschuldigingen van bedrog doorgaans vals zijn.
Conclusie
De bewering dat ‘vrouwelijke Hamasterroristen’ te zien zijn in een video waarin ze zwaaien met wapens en in een andere waarin ze zich voordoen als burgerslachtoffers van Israëlische bommen, is onjuist. De twee video’s laten vier verschillende vrouwen zien en zijn respectievelijk opgenomen op 28 september op de Westbank en op 9 oktober in Gaza-Stad.
[Update, 30/10/2023: Een eerdere versie van deze factcheck vermeldde een onjuiste overlijdensdatum en link naar een nieuwsartikel over Muhammad Hashash. We verwarden hem met iemand met dezelfde achternaam die een week eerder omkwam in hetzelfde vluchtelingenkamp.]
