Nederland hoort volgens Sophie in ‘t Veld (D66) tot de landen die het meest welwillend staan tegenover de Europese Unie. De cijfers hierover variëren echter nogal per onderzoek. De beschikbare data wijzen eerder op een gemiddeld positieve houding van de Nederlanders.
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier over onze werkwijze.
Bewering: Nederland is een van de meest pro-Europese landen in de EU
Oordeel: ongefundeerd
Bron van de bewering
‘Oké, we zijn geen 17 miljoen gepassioneerde eurofielen, maar Nederland is wel een van de meest pro-Europese landen, en de steun neemt toe’, zegt D66-lijsttrekker Sophie in ‘t Veld tijdens een interview in De Volkskrant . Volgens haar kijken de Nederlandse media en het parlement veel cynischer aan tegen de EU dan de Nederlandse bevolking.
Waarom is dit onbewezen?
De voorlichter van D66 verwijst naar de Eurobarometer, een peiling in opdracht van het Europese Parlement over standpunten en verwachtingen van de burgers over de EU. De resultaten (pdf) van de laatste peiling in februari bevestigen het beeld dat In ‘t Veld schetst. Terwijl 13 procent van de Europese burgers positief staat tegenover het verlaten van de EU, geldt dat voor 8 procent van de Nederlandse ondervraagden. Alleen in Luxemburg en Portugal is dat percentage nog lager. Terwijl 62 procent van de Nederlandse ondervraagden zegt te gaan stemmen, geldt dat maar voor 35 procent van alle ondervraagde EU-burgers. En waar 61 procent van de Europese geënquêteerden de EU ‘een goede zaak’ zegt te vinden, is in Nederland maar liefst 84 procent die mening toegedaan. Alleen de Luxemburgers zijn, met 86 procent, nog net iets enthousiaster.
Op deze percentages is alleen wel het een en ander af te dingen, zoals we in een eerder artikel al uitlegden. Zo is de steekproef weliswaar groot (26.966 deelnemers uit alle lidstaten, waarvan 1.026 in Nederland), maar werden de deelnemers telefonisch benaderd, waarna ze al dan niet konden instemmen met een persoonlijk interview onder vier ogen. Dat kan de aard van de steekproef beïnvloeden – misschien zijn eurosceptici minder gewillig om een interviewer over de vloer te krijgen. Bovendien kan het persoonlijke contact leiden tot sociaal wenselijke antwoorden.
Een online peiling van het bureau I&O Research (PDF) onder 1.672 Nederlanders suggereert bijvoorbeeld, dat het animo voor een Nexit aanzienlijk groter is, namelijk 18 procent.
Hetzelfde beeld komt naar voren uit een onderzoek van de Universiteit van Amsterdam, dat deel uitmaakt van het project Europinions, waarvoor onderzoeksbureau Kantar sinds september 2017 enquêtes uitvoert in tien Europese landen. Kantar beschikt over een online panel van ongeveer 150.000 mensen, waaruit het representatieve steekproeven neemt. Van de 1.637 ondervraagde Nederlanders gaf 21,3 procent aan te zullen stemmen voor Nexit. Daarmee zit Nederland rond het gemiddelde van de tien Europese landen (20,9 procent).
Op de vraag, of de Europese Unie ‘een goede zaak’ is, konden de respondenten een cijfer geven van 1 (‘helemaal eens’) tot 7 (helemaal oneens). 29 procent van de Nederlanders vulde 4 (noch eens, noch oneens) in, terwijl het Nederlandse gemiddelde lag op 4,42. Ook daarmee scoort Nederland dichtbij het gemiddelde van de tien landen (4,7).
Gevraagd naar de Europese verkiezingen, antwoordde 53,27 procent van de Nederlanders op 23 mei zeker naar het stemhokje te gaan. Dat is net iets minder dan het gemiddelde van de tien landen (55,48 procent).
‘Onze uitkomsten plaatsen Nederland redelijk in het midden van de bestudeerde landen’, vat onderzoeker Andreas Goldberg van de Universiteit van Amsterdam samen. ‘Maar minstens zo belangrijk is dat de uitkomsten van alle landen over het algemeen een redelijk positieve houding van de respondenten laten zien ten opzichte van de EU.’
Het Amsterdamse onderzoek bestrijkt echter tien landen, niet de hele Europese Unie. Dat kan de uitkomsten vertekenen: het Verenigd Koninkrijk valt bijvoorbeeld buiten het onderzoek, terwijl het aantal Brexit-stemmers er vrij hoog was. Een onderzoek uit 2015 over de houding van Europese burgers over de EU, opgezet door onder meer de Vrije Universiteit, beslaat wél de hele EU, maar vermeldt in de rapportage geen percentages voor de afzonderlijke landen. Opvallend aan dit onderzoek is overigens het relatief hoge percentage mensen (37 procent) dat zegt tegen de euro te zullen stemmen, mocht er een referendum over komen. Het rapport suggereert een ambivalente houding van Europese burgers tegenover de Europese Unie.
Conclusie
Het onderzoek waar D66-lijsttrekker In ‘t Veld haar uitspraak op baseert dat Nederland een van de meest pro-Europese landen is, geeft waarschijnlijk een wat te rooskleurig beeld van de Nederlandse houding ten opzichte van de EU. Omdat het betrouwbaardere onderzoek niet alle EU-landen omvat, is dit echter niet volledig hard te maken. We beoordelen de bewering daarom als ongefundeerd.
